کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 171

ترشی انداختن-ترشی درست کردن-بی استفاده گذاشتن و به کسی ندادن چیزی

پنجه-انگشتان پنجگانه ی دست

در ثانی-ثانیا-دوم

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

آدم عوضی-کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست-بدطینت
به گُه کشیدن-بی اعتبار کردن-با توهین خوار و خفیف نمودن

رک گو-کسی که صریح و بی پروا حرف می زند

انگشت بر چشم نهادن-پذیرفتن-مسلم دانستن

خفه شدن-سکوت کردن-کسل شدن از تکرار حرفی

افسارسرخود(خود‌رای، افسارگسیخته)

ژست دادن-تنظیم وضع و حالت و قیافه برای عکس گرفتن

چشم دراندن-دقت زیاد کردن

ته کشیدن-تمام شدن-به آخر رسیدن

پنج تن آل عبا- پنج تن

بچه باز-مردی که به پسربچگان تمایل جنسی دارد

بردن از رو- از رو بردن

تو کله ی کسی کردن-چیزی را به سختی به کسی آموختن

تسمه از کدوی کسی بیرون کشیدن-پاپیچ نشدن-دست برداشتن

پنج دری-اتاقی که پنج در دارد

تکلیف شدن-به سن بلوغ رسیدن

احوال گرفتن(جویای حال شدن)

آبدوغ خیاری(بی ارزش، بی اعتبار)

درچین و ورچین-جمع و جور کردن-مرتب کرد

خراب-از کار افتاده-دارای اختلال-فاسد-منحرف اخلاقی

خل بازی درآوردن-مثل دیوانه ها رفتار کردن

آب حیات-عشق و محبت-دهان معشوق
بزن و برو-کسی که در کار-دقت و دلسوزی ندارد

بز بگیر-کسی که همیشه به دنبال جنس ارزان یا معاملات پر سود است

برداشت کردن-فهمیدن-گرفتن پول از حساب-درو کردن محصول کشاورزی

زردمبو-آدم ضعیف و کم خون-دارای رنگ و روی زرد
اصل‌ کاری-مهم‌ترین چیز یا شخص

دسته بازی-حزب و گروه راه انداختن

دماغ-حال و حوصله-رغبت-علاقه-کبر و خودپسندی-مُف-خلط بینی
ابنه‌ای(کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد)

ابنه‌ای(کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد)

چَکی-وزن نکرده-یک جا

جوال رفتن با کسی-با کسی درافتادن

آسمان گرفتن(فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه)

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن

چادر رختخواب-چادر شب-پارچه ای که رختخواب را در آن می پیچند

با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن

بی سکه کردن-بی ارزش کردن-بی اعتبار کردن

ریش دادن و ریش گرفتن-ضمانت کردن-متعهد شدن

دندان طمع از چیزی کشیدن-از چیزی چشم پوشیدن-دست کشیدن-رها کردن

بالا آوردن-استفراغ کردن

به ریش کسی خندیدن-کسی را مسخره کردن

خوردن چیزی به چیزی-جور بودن چیزی با چیزی

تک و تو-توان و قدرت-شتاب

دست به چیزی شدن-بی درنگ آن چیز را برداشتن-آماده ی استفاده از آن چیز شدن

چشم و ابرو آمدن-دلبری کردن-عشوه آمدن

تیپ یکدیگر زدن-با هم دعوا کردن

آمدکار-شگون-فال نیک-خجستگی

تکه-پاره ای از چیزی-زن زیبا و خوشگل-لقمه
خون راه انداختن-نگا. خون به پا کردن

چل زن-زن کوتاه قد

چانه لغ-نگا. چانه شل

پیاده-کنایه از آدم کم مایه و بی تجربه

اُرد(درخواست، سفارش، دستور)

آغبانو(لقبی برای زنان محتشم و بزرگ)
آلامد(باب روز، به‌رسم معمول)

آدم استخوان‌دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)
تنگاتنگ-بسیار نزدیک به هم-بدون فاصله

چشم زهره-ترس
دنگ کسی گرفتن-هوس نابه جا کردن برای انجام کاری-تصمیم ناگهانی برای کاری گرفتن

دله دزدی-عمل دله دزد
اوراق شدن-از هم پاشیدن-از کار افتادن

دوا به خورد کسی دادن-مسموم کردن-به زور به کسی دارو یا مشروب خوراندن

جز و وز-اظهار عجز و ناراحتی-شرح غم و اندوه-صدای سوختن چیزی

زیر گوش کسی زدن-به کسی سیلی زدن

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)

رقصیدن کلاه کسی در هوا-بسیار شادی کردن-کلاه خود را به آسمان انداختن

زُهم-بوی تند و زننده ی گوشت گندیده یا تخم مرغ فاسد

زیج نشستن-خانه نشین شدن-انزوا گزیدن-از دوستان بریدن

در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و بی اعتبار دانستن

بلا نسبت-دور از جانب شما

دُم توی تاقچه گذاشتن-خود را گرفتن-لوس و ننر شدن

دهل کسی را زدن-کسی را از کار برکنار کردن

دو لَتی-در دو لنگه ای

به چشم-اطاعت می شود

دکان کسی را تخته کردن-کسب کسی را از رونق انداختن-دست کسی را از چیزی کوتاه کردن
زرده ی کسی نبستن-موفق نشدن در کار-بی ثمر ماندن کوشش کسی

خالی کردن تفنگ-شلیک کردن

بیخ گیس ماندن- بیخ ریش ماندن

چای صاف کن-وسیله ای نوردار برای صاف کردن چای به هنگام ریختن به استکان یا فنجان
از جنب و جوش افتادن-آرام گرفتن-شور و هیجان خود را از دست دادن
رودرواسی-رودربایستی

ز ِق ز ِق-گریه ی بریده بریده ی بچه

دله کاری-پرداختن به کارهای پست و کم درآمد

تیز بزی-فورن-بی درنگ
خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن
دود چراغ خوردن-زحمت کشیدن-تحمل رنج کردن-استخوان خرد کردن

بارک الله-آفرین خدا بر تو باد-آفرین

آدم سر به راه-شخص خوب و نجیب-کسی که مزاحم دیگران نیست

دورخیز کردن-دویدن از دور برای پریدن از روی چیزی

دست از سر کسی برداشتن-کسی را رها کردن-به حال خود گذاشتن

آدم سر به راه(شخص خوب و نجیب، کسی که مزاحم دیگران نیست)

اسب چوبین(تابوت)

چله بُران-جشن حمام رفتن زن پس از گذشت چهل روز از زاییدن

پالان کردن کسی-فریب دادن کسی

دنبال کسی فرستادن-کسی را احضار کردن

البرز-بلندقامت-دلیر

وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان)

پای کسی لب گور بودن-به آخر عمر رسیدن-بسیار پیر شدن

ابنه‌ای(کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد)

زبان گیره-وسیله ای که پزشک با آن زبان بیمار را هنگام معاینه گرفته و نگاه می دارد
خاک آلود-آلوده به گرد و غبار و خاک

دود ِ کلفت-دود مواد مخدر

زناشویی-ازدواج-همسر اختیار کردن

بی در رو-بن بست

رو دستی-نوعی دستکش-ضربه ی روی دست-حقه-کلک

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

پوشالی-بی ارزش- بی مصرف

پیش پیشکی-از پیش

در آمدن گند کاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

حساب کسی را رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد

ریختگی-ریزش

از ته دل(از سر صدق و صفا)

از تو چه پنهان-راستش را بخواهی

زر زدن-دری وری گفتن-گریه کردن

آتش بی‌باد-ظلم-می

از قلم افتادن-فراموش شدن-مورد بی‌مهری قرار گرفتن

اهل هیچ فرقه‌ای نبودن-به کارها و چیزهایی که ناباب شمرده می‌شوند معتاد نبودن
پر بودن خیک کسی-سیر بودن

ته جرعه-باقی مانده از نوشیدنی

دو زاری کسی افتادن-به اشارات و کنایات پی بردن
اهل بیت(اهل خانه، خانواده)

حواله ی روی یخ-نگا. حواله ی سر خرمن

تند تیز-شتابان-خشمناک-ستیزه جو

راست شدن-رو به راه شدن
رنگ پریدگی-بی رنگ شدن چهره از ترس یا خشم یا بیماری-رنگ باختگی
بخرج دادن-نشان دادن-مصرف کردن-جلوه دادن

زبانزد شدن-معروف شدن-فاش شدن

پس زدن-کنار زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن

فرض کنیم که

از کاسه درآمده-بیرون‌زده-ورقلمبیده

پِهِن پا زدن-بیکاره و ولگرد بودن

بالش نرم زیر سر کسی گذاشتن-به کسی وعده های شیرین دادن

باز و بسته ی امام هشتم بودن-نیروی و قدرت خود را مدیون نظر مساعد امام هشتم بودن

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن

جفت کردن صدا با ساز-هماهنگ کردن صدای ساز توسط کوک

دریده-وقیح-بی شرم-پر رو

دل قرصی دادن-اطمینان خاطر دادن

زانویی-زانو

حمام زنانه-جای پر سر و صدا و شلوغ

اجاق‌کور(نازا، بی فرزند)

زهکونی-اردنگی-تیپا

خودخوری-حالت خودخور

دهن دره-خمیازه

چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

پر و پا قرص-دارای اعتقاد محکم-استوار

بند دل پاره شدن-بسیار ترسیدن-به وحشت افتادن

اما توی کار آوردن(شک و تردید درست کردن، اشکال‌تراشی کردن)
آدم سر به راه(شخص خوب و نجیب، کسی که مزاحم دیگران نیست)

دیوار را یک طرفه کاه گل کردن-یک طرفه قضاوت کردن

تن لش-به ناسزا: تنبل-بی مصرف-بی کاره

چرب و نرم-غذای پر روغن و خوشمزه-سخن دلنشین-آدم متملق

چله ی کوچک-بیست روز میان هفدهم بهمن و پنجم اسفند

آدم عوضی-کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست-بدطینت

ریزه کردن-خرد خرد کردن-قطعه قطعه کردن

پیه سوز- پی سوز

در غورگی مویز شدن-هنوز تازه کار بودن ولی ادعای مهارت و استادی کردن

آبِ آب-آبکی-بی‌مایه-بیرنگ

حق البوق-رشوه
این به آن در(چیزی که عوض دارد گله ندارد، در مقام انجام عمل متقابل می‌گویند)

در چاه افتادن-فریب خوردن

ر ِِنگ گرفتن-ضرب گرفتن-آهنگ رقص نواختن
زدن بر طبل بیعاری-خود را به بی دردی زدن

دور کسی گشتن-قربان صدقه ی کسی رفتن

جِر جِر کردن-چیزی را پاره پاره و ریز کردن-مانند کاغذ و پارچه

دست کسی رو شدن-مچ کسی باز شدن-حیله ی کسی آشکار شدن
آب به ‌زیر کسی آمدن(سراسیمه شدن)

به راه انداختن-راه انداختن-به کار انداختن

حقه باز-شعبده باز-تر دست-مکار

رو انداز-لحاف
تور خوردن-برخورد کردن-به پست کسی خوردن
ارواح شکمت-ارواح بابات

چاق کردن-سر حال آوردن-درمان کردن

از دهان مار بیرون آمدن(هیچ کجی در کسی نبودن، راست بودن)

خشکه-مزد نقدی بدون غذا و لباس-غذای بدون پخت-لباس بدون دوخت

تا کش به کشمش می خوره-هنوز چیزی نشده-سر کوچک ترین بهانه

خدا داده به فلانی-بختش یار بوده

خشتک کسی را سر او کشیدن-نگا. خشتک کسی را پاره کردن

از خدا بی‌خبر-ظالم-نابه‌کار

از جلوی کسی در آمدن-در برابر کسی مقاومت کردن

این تو بمیری از آن تو بمیری‌ها نیست-از این گرفتاری به‌سادگی دفعات پیش رها نمی‌توان شد

دست ِ بالا گرفتن-حدکثر را فرض کردن

چوروک افتادن-چین پیداکردن چیزی

رو کشیدن-به کسی برای نزدیکی کردن تکلیف کردن

بیلاخ-بالا بردن و نشان دادن انگشت شست به هنگام ناباوری به معنی : آنچه که می گویی خیالی بیش نیست-فقط این انگشت به تو می رسد. مترادف شیشکی
خرج رو دست کسی گذاشتن-کسی را در خرج انداختن

استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)

پنبه ی کسی را زدن-کسی را افشا و بی اعتبار کردن
دنده کشیدن-دنده ی اتوموبیل را پیاپی عوض کردن

اشتر گربه-چیزهای نامتناسب با هم

بو گرفتن-بد بو شدن-بوی چیز دیگری را گرفتن
به خورد چیزی دادن-نفوذ دادن-وارد کردن
پاشنه بخواب-کفش راحتی

خارش گرفتن-به خارش افتادن بدن

چاه ویل-جایی که اگر کسی یا چیزی برود دیگر بر نگردد
خورد رفتن-از بین رفتن قسمت اضافی در خیاطی-جذب شدن و حل شدن در چیزی

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن

اشک تمساح-گریه ی دروغین

راست شدن-رو به راه شدن

تخت-آسوده-رضایت بخش-صاف و هموار

حیدری و نعمتی-گروه های دشمن هم

خنک شدن دل-آسایش خاطر پس از گرفتن انتقام

انگشتر پا-چیز بی‌ارزش

راه انداختن کار کسی-وسیله ی تسهیل انجام شدن کار کسی را فراهم کردن-رو به راه کردن کار کسی

آینه‌ی زانو-برآمدگی زانو
آمده(شوخی و لطیفه)

جُعلق-آدم بی سر و پا و بی ادب

دست و دل کسی به کار نرفتن-میل به کار نداشتن

به جلز و ولز افتادن-به گریه و التماس افتادن

دل دل را خوردن-عجله داشتن-بی تاب بودن

جیر و ویر-داد و بی داد-سر و صدا-نوعی خوراک که از اسفناج پخته و تخم مرغ می پزند

زیر پِل کسی را زدن-کسی را راندن و دور کردن
دل دل زدن-نفس نفس زدن-تپیدن شدید قلب

پیزر در جوال گذاشتن-در فریبکاری مهارت داشتن

رک گو-کسی که صریح و بی پروا حرف می زند
آه در بساط نداشتن(سخت بی‌چیز بودن، بیچاره و بینوا بودن)
زدن به کمر کسی-نوعی نفرین و دشنام است
زاغ-دارای چشمان آبی رنگ

پای کلاغ-خط بد و ناخوانا-خرچنگ قورباغه ای-قلم چرا

زمین گذاشتن سر-مردن

خودکشی کردن-با رنج فراوان کاری را به پایان بردن

پالان کسی را لوخ کردن-به قصد فریب از کسی تعریف کردن

بی بند و بار-بی قید-بی اعتنا به آداب و رسوم

چلوزیدن-خشک شدن-پلاسیدن

جان کلام-اصل مطلب

جور کسی را کشیدن-کاری را به جای کسی برای او کردن
آن‌ها را خانم زاییده، ماها را کلفت؟(چرا آن‌ها را بر ما ترجیح می‌دهند؟ چرا به ما اجحاف می‌کنند؟)

دماغ سوخته-خجالت زده-شکست خورده

بیدار خوابی-خواب سبک-بیدار شدن پیاپی
زهره دان-کیسه ی صفرا

دارا-ثروتمند

چُل کلید-جام درویشان
در خود را گذاشتن-سکوت کردن-خفه شدن

زین و یراق کردن-برای کاری آماده شدن-رفتن به جایی

دوا شور کردن-شستن فرش با دوا

آمدن(آغاز به کاری کردن)

پاشنه بلند-کفش زنانه با پاشنه های بلند

اوستا چسک-فضول و مزاحم-سرخر

پیشکی-جلوتر-از پیش-به طور مساعده

دم کوتوله-کوتاه قامت-چیز کوچک

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

از تک و تا نینداختن خود-از رو نرفتن-جا نزدن-خود را نباختن

ذِله شدن-ذله آمدن

حرف از دهن کسی قاپیدن-سخن کسی را به نام خود قلمداد کردن

دک و پوز-دهان و لب و دندان

پای کسی حساب کردن-به حساب کسی گذاشتن

پنج تن-محمد-علی-فاطمه-حسن و حسین

پیچ گوشتی-وسیله ای که با آن پیچ را باز و بسته می کنند

دارایی-ثروت-وزارت خانه ای که امور مالی کشور در آن رسیدگی و برنامه ریزی می شود
پر کردن کسی-کسی را تحریک کردن

از این حَسن تا آن حَسن صد گز رسن(در باره‌ی دو چیز گویند که ظاهری یکسان و بهایی بسیار متفاوت دارند)

حرام شدن-بی فایده شدن-بی نتیجه شدن

دست به ریش گرفتن-ضمانت و تعهد دادن

تو بوق زدن-رازی را فاش کردن
زار زدن-سخت گریه کردن

در تشک پر قو خوابیدن-از هر جهت آسوده و بی خیال بودن

خواستگار-کسی که به پسندیدن و گُزیدن دختر یا زنی می فرستند

درآمد-عایدی

تا-توانایی
تاتی کردن-در زبان کودکان: راه رفتن

زیر و زبر گذاشتن-اعراب گذاشتن بر حروف

اُق زدن-بالا آوردن

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)

آش کشک خاله(کار ناگزیر، تکلیفی که بر عهده‌ی کسی باشد)

آی زکی(در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود)

زبانزد شدن-معروف شدن-فاش شدن

چسونه-پست و نالایق-دشنامی برای تحقیر

بد حرف-کسی که پیوسته حرف های زشت می زند

آهوی شیرافکن(چشم محبوب)

دست به سر کردن کسی-کسی را به بهانه ای برای انجام کاری بیرون فرستادن-کسی را رد کردن

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

رگ زدن-بریدن شریان برای کشتن کسی

خاطر داشتن-به یاد داشتن

اجل معلق(مرگ ناگهانی)

چیز خور-مسموم شده

چم و خم-آداب و رسوم-فن-ناز و عشوه

رقاصی-کارهای بی هوده و سبک

خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر

بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن
بی اُرس و پرس-بی مقدمه

اجاق‌کور(نازا، بی فرزند)

دور از جناب ب-لانسبت

زدن به آن راه-خود را به ناآگاهی زدن