لیست کاملی از اصطلاحات عامیانه و کوچه بازاری قسمت 84

آوردن(باعث شدن، ایجاد کردن)

زیر چاق کردن-برای آماده کردن خود تمرین کردن و مهارت یافتن

بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند
خوب-کافی-بسیار
آهو چشم(معشوق، شاهد)
چپو-غارت-تاراج

د ِ-پس-آخر
حرام و حرس-ریخت و پاش
باد گلو زدن-آروغ زدن

نخته شدن-تعطیل شدن-بسته شدن-از رونق و اعتبار افتادن

چمباتمه زدن-نشستن روی دو پا و بغل کردن دو رانو

 

چار چشم-کسی مه عینک می زند

خروس قندی-آب نباتی به شکل خروس

رشته-موضوع و زمینه ی چیزی یا کاری: رشته تحصیلی-رشته ی افکار
 

حلال طلبی-نگا. حلال یابی طلبیدن

بی جا-نامناسب-بی مورد

آرد خود را بیختن و الک را آویختن(کسی که وظایف زندگی‌اش را انجام داده و دیگر توقعی از او نیست)

استخوان لای زخم گذاشتن(بلاتکلیف گذاشتن، کاری را کش دادن)

پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی
 

 

خاصه فروش-فروشنده ی جنس های مرغوب و برگزیده

خایه ی غول را شکستن-به تمسخر برای کوچک کردن و ناچیز شمردن کار کسی می گویند

رو شدن دست کسی-مچ کسی باز شدن-حیله ی کسی آشکار شدن

آدم مقوایی(بی‌اراده، کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند)

باج به شغال دادن-به شخصی پست رشوه دادن

خاطر کسی را خواستن-کسی را دوست داشتن

اخت بودن-سازگار و هماهنگ بودن-مانوس بودن

خفت افتادن-تنگ شدن-در تنگنا افتادن

آتشِ بسته-طلا

انگشت‌پیچ-نوعی گز رقیق

زنده دل-آدم با شور و حرارت-پرنشاط

آهوی خاور-آفتاب

بَزک-آرایش-چسان فسان

حیوان-نوعی دشنام به کسی که کاری را از روی بی شعوری کند

بزرگداشت-احترام-تکریم

خانه خراب کن-بدبخت کننده-زیان رساننده
چس گره زدن-نهایت خست به خرج دادن
بالا انداختن-نوشیدن مشروبات الکلی
اُمُل-عقب‌افتاده-قدیمی

خون کسی را حلال کردن-کسی را کشتن

چراغ توری-چراغی نفتی که نور آن با توری مخصوصی پخش می شود
رو شویی-ظرف یا دستگاهی که برای شستن دست و صورت نصب می کنند

خدا به رد-در پناه خدا

بخت برگشته-تیره روز-سیاه بخت-بیچاره

پیش انداختن-جلو انداختن-مقدم داشتن

دانش جو-دانش پژوه-آن که در دانشگاه درس می خواند

 
انسان بودن(شریف و درست بودن)
به قوزک پای کسی نرسیدن-در برابر کسی بسیار حقیر و ناچیز یودن

چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

بپا-مواظب باش-متوجه باش

خرجی دادن-دادن پول لازم برای گذران روزانه

داغ باطل زدن-از کار انداختن-از رونق و رواج انداختن

 

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن

از دل و دماغ افتادن(شور و نشاط خود را از دست دادن، بی‌حوصله شدن)

تی تیش مامان-ی بزک کرده-تر و تمیز-شسته و رفته-عزیز دردانه

چوب به مرده زدن-از پا افتاده ای را آزار دادن-موضوع کهنه ای را تازه کردن
باز شدن نیش کسی-تبسم کردن از روی خوشحالی و خوشوقتی

چله داشتن-عزادار بودن در روز چهلم مرگ عزیزی

دل دل را خوردن-عجله داشتن-بی تاب بودن

جاهل-جوان-نادان

پیچ افتادن در کار-گره خوردن کار-مشکلی در کار پیدا شدن

پَپِه-بی عرضه-پخمه-بی سر و زبان-خجالتی-ترسو

 

چاقچور-شلوار گشاد و بلند و کف دار زنانه که آن را بر روی شلیته و تنبان می پوشیدند

آش آلو شدن(خجالت‌زده شدن، سکه‌ی یک‌پول شدن، کنفت شدن)

چشمگیر-جالب توجه-با ارزش
دنده ی کسی خاریدن-میل به کتک خوردن داشتن-کرم داشتن-تن کسی خاریدن

برادر خواندگی-ایجاد برادری با دیگری-دوستی بسیار نزدیک و صمیمی

به حساب آوردن کسی-برای کسی اهمیت قائل شدن-دخالت دادن کسی

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن

بغ کردن-چهره درهم کشیدن-ترشرو شدن

خرج رو دست کسی گذاشتن-کسی را در خرج انداختن

دوبلور-دوبله کننده

ازخداخواسته-آرزومند-مشتاق
تخمش را ملخ خورده-نایاب است

آستین‌سرخود-هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است

خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

از خدا خواستن(در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است)

خون راه انداختن-نگا. خون به پا کردن

آسمان (و) ریسمان(حرف‌های بی‌ربط و صد تا یک قاز)

خاک بر سر-توسری خورده-داغ دیده-بدبخت

 

پشه کوره-پشه ی ریز

زیست شناسی-دانش شناخت حیات و موجودات زنده

خشک و خالی-مختصر و ناچیز

خروس قندی-آب نباتی به شکل خروس

جان کُرد کردن-سخت گیری کردن-مقاومت کردن

ترکمون زدن یا کردن-دست به آب رساندن-ناشیانه کاری را انجام دادن-زاییدن

بگیر بگیر-بازداشت افراد بسیار-توقیف گروهی

 
رخت و پَخت-لباس ها-پوشاک

 
بازاریاب-کسی که کارش پیداکردن مشتری برای کالای خاصی است

پای کسی به سنگ آمدن-از سر بی تجربگی و خامی شکست خوردن

جار زدن-سر و صدا راه انداختن-همه را با خبر کردن-رازی را بر ملا کردن-فریاد کشیدن

خواهر خوانده-دوست صمیمی

پایین ریختن دل-به شدت ترسیدن-زهره ترک شدن

چَخ چَخ-عیش و عشرت

دم به تله ندادن-با احتیاط رفتار کردن-خطر نکردن
پدر زن سلام-نخستین دیدار داماد در خانه پدر زن

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود

از خجالت کسی در آمدن(محبت کسی را جبران کردن)

زغنبود-کوفت-زهرمار-خفه شو!

پس کشیدن-به عقب کشیدن

احوال گرفتن(جویای حال شدن)

به هوای کسی-به آرزوی کسی-به سودای کسی

به ریش کسی خندیدن-کسی را مسخره کردن

جاکن کردن-به حرکت درآوردن-کسی را از مقامی دور کردن

چراغ الله-نگا. چراغ

رد شدن-مردود شدن-پذیرفته نشدن

اهل آن کار (کار بد)

زمین گذاشتن سر-مردن
زیر دم سستی-انحراف اخلاقی

باز شدن مچ-لو رفتن دروغ

پنجه ی ابوالفضل-ورقه ی برنجی یا نقره ای که به شکل کف دست و انگشتان بریده شده است

زخمه-ضربه ای که برای نواختن به تار می زنند.

دردانه ی حسن کبابی-بچه ی لوس

اجاق‌کور-نازا-بی فرزند

پشت پا به بخت خود زدن- به بخت خود پشت پا زدن

خود را خراب کردن-خود را کثیف کردن

بیرونی-مقابل درونی-جایی از خانه که مردان و خدمتگزاران مرد می نشینند

چس خوری-خست-بخل

خفت افتادن-تنگ شدن-در تنگنا افتادن

رسیدگی کردن-سرکشی و وارسی کردن
دوبلاژ-برگردان گفت و گوی فیلم به زبان دیگر

خیساندن-در آب فرو بردن-در آب گذاشتن-خیس کردن

درد و بلای کسی به جان خوردن-تعبیری تحقیرآمیز برای مقایسه ی دو نفر با یکدیگر که این یکی صفات آن دیگری را نداشته باشد

 

بازو دادن-یاری دادن

چانه لغ-نگا. چانه شل

آستین بالا زدن(آماده شدن، به کاری برخاستن، پا پیش گذاشتن)

افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)

 

 

خشک-بدون انعطاف-بی عاطفه-خشن

تخت خوابیدن-راحت و آسوده خوابیدن

داغ باطل خوردن-از کار افتادن-از رونق و رواج افتادن

خر کردن کسی-کسی را با چاپلوسی فریفتن

چُش-کلمه ای که خر را ار رفتن و حرکت باز می دارند
خاک بر سری-بی آبرویی

خر کسی رفتن-دارای اهمیت و اعتبار بودن

جَلدی-بی درنگ-به چالاکی

پس مانده-ته مانده-به کنایه به زن طلاق گرفته گفته اند

تکلیف شدن-به سن بلوغ رسیدن

 

بند آمدن-متوقف شدن

خیط کشیدن-خط کشیدن
چشم و ابرو نازک کردن-ناز و افاده کردن

دار و دسته-پیروان و اطرافیان

دست داشتن-توانایی داشتن-وارد بودن

رو دست بالا آمدن-رقابت کردن-پیشی گرفتن

درجه-تب سنج-مرتبه ی نظامی

پُرتابل-قابل حمل

 

روی شاخ بودن-مسلم بودن-قطعی بودن

انگشتر پا(چیز بی‌ارزش)
از سفیدی ماست تا سیاهی زغال(همه و همه چیز)

دخالت کردن-در آمدن در کاری

خوش دست-خوش پنجه-خوش نواز-آن که در بازی شانس می آوزد

اهل حال-دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی

دور افتادن-فاصله گرفتن-پرت افتادن

خوش لباس-نگا. خوش پوش

بر ِ آفتاب-رو به آفتاب-آفتاب رو
 

زیر دُم سُست-زن منحرف

آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

رو دست زدن-فریب دادن-خام کردن

در خود را گذاشتن-سکوت کردن-خفه شدن

زیر در رو-گریزان-گریز پا-شانه خالی کن

خفه شدن-سکوت کردن-کسل شدن از تکرار حرفی

به دست و پا افتادن-به تلاش و تقلای زیاد افتادن

از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

پا لب گور داشتن-بسیار پیر بودن-در شرف مرگ بودن

دیزی دِهناری-آدم بی ظرفیت و کم طاقت

افطاری(خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند)

خال زدن-پیدا شدن خال در جایی از بدن یا لکه در چیزی-خال کوبی کردن

 

پس پس رفتن-رو به عقب گام برداشتن
زیر دم سستی-انحراف اخلاقی

جور شدن-اخت شدن-انس گرفتن-هماهنگ شدن

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت

زنده بلا، مرده بلا-کسی که هم در زندگی و هم پس از مرگ موجب زنج و آزار مردم است

به هم زدن-قطع رابطه کردن

تقاص پس دادن-تاوان پس دادن
حرام کردن-تلف کردن-از میان بردن نتیجه و فایده
آبگوشتی-بی‌ارزش-پیش پا افتاده

دلو حاجی میرزا آقاسی-آدم بی قرار و پر تحرک

زهرآب-ادرار-شاش-پیشاب

از سر نو(دوباره)

خال باز-کسی که ورق ها را با تردستی می اندازد و مردم را فریب می دهد
 

پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی

تنبان فاطی- برای فاطی تنبان نشدن
باریک-دقیق-حساس

 

زُق زُق کردن-احساس درد و تیر کشیدن

جنگل مولا-جایی بی نطم و ترتیب-شهر بی قانون

بد ادا-بد اطوار-بد گوشت-کسی که در بهانه جویی افراط می کند و به انجام تشریفات علاقه دارد

زیر تشکی-رشوه

چِخی-سگ

چشم واسوخته-چشم برتافته
ازقحطی‌درآمده(گرسنه‌چشم، آدم ندید‌بدید)
 

دمخور-مصاحب-معاشر-همنشین
آتش سوزاندن(شیطنت و شرارت کردن)

دم و دود-مجلس گرم مهمانی-دود تریاک و شیره و سیگار و چپق

رخصت خواستن-اجازه خواستن

از بی‌کاری مگس پراندن(بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن)

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

تو در تو- تو به تو

ذات نداشتن-ذات کسی خراب بودن
چله نشینی-خانه نشینی

از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت(ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست)

آفتابی کردن-پدیدار کردن

خاله زنک-زن امل و دنیا ندیده-بی سواد و عامی-کسی که همواره درباره ی دیگران حرف می زند

آمد داشتن-فرخنده و میمون بودن

پا به فرار گذاشتن-گریختن

اردک‌پرانی-از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن

پیگرد-پی گیری-تعقیب

انگشت کردن-انگشت رساندن

بابا بزرگ-پدر بزرگ
آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

از کسی کشیدن-از کسی رنج کشیدن

چمباتمه-حالت روی دو پا نشستن و زانوان را بغل کردن

 

دست کسی افتادن-گیر کسی افتادن

 

پیچ و مهره ی کاری در دست کسی بودن-کاری تنها از عهده ی او بر آمدن
بند-ریسمان-طناب-رشته
بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن
 

حساب و کتاب-نگا. حساب کتاب

ذوق زده شدن-ناگهان بسیار خوش حال شدن-از شادمانی بسیار و ناگهانی بیمار شدن

آدم-نوکر

رَب و رُب ندانستن-ساده دل بودن-چیزی نفهمیدن

باج سبیل-چیزی که به ناحق به اشخاص قلدر و مقتدر باید داد

 

زمین را به آسمان دوختن-گزافه گویی کردن-دروغ های شاخ دار گفتن
دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن

مال دنیا

اول چلچلی(تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی))

زاییدن زیر کاری-کاری را به دلیل دشواری به پایان نرساندن

حبه کردن-دانه دانه کردن
تند-بسیار تلخ و تیز-سخت و شدید-پر رنگ

اختلاط کردن-بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن
خلاص کردن-تمام کردن-کشتن

چُل کلید-جام درویشان
از بام خواندن و از در راندن-خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن
آجیل مشکل‌گشا-آجیلی که برای گشایش کار می‌خرند و بین مردم متدین پخش می‌کنند

 

خدا رسانده-مفت و مجانی به دست آمده

پدر کسی در آمدن-بسیار اذیت شدن-دخل کسی آمدن

از کیسه شدن-هدر شدن-ضرر کردن

پالان خروس-کنایه از چیزی که وجود ندارد برای نشان دادن نداری مطلق

دنبال نخود سیاه فرستادن کسی-کسی را از سر وا کردن-به دنبال چیزی واهی فرستادن

دست نشانده-زیر دست-مطیع-فرمان بردار

دور اندیشی-پایان نگری-عاقبت اندیشی

زُل-خیره

آسمان به زمین آمدن-رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن

آستین از دهان برداشتن(خندیدن)

آکَل(آقای کربلایی)

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

چار دست و پا رفتن-راه افتادن کودکان که تازه به راه افتاده اند

به خورد چیزی دادن-نفوذ دادن-وارد کردن

پر و پا دادن-اتفاق خوبی افتادن
دُز کردن-فروختن چیزی که پیش از آن فروخته شده بوده است

از کار در آمدن-آزموده شدن-نتیجه دادن

افسارسرخود-خود‌رای-افسارگسیخته

پا دری-فرشی که پای در می اندازند-سنگی که کنار در می گذارند تا باد در را حرکت ندهد

تنگ شدن خلق-عصبی شدن-بی حوصله شدن-خشمگین شدن

رو دست خوردن-فریب خوردن-خام شدن

تن لش-به ناسزا: تنبل-بی مصرف-بی کاره

خاکروبه-زباله-آشغال

خاک به دهنم-زبانم لال

خوشا به حال ماهی-خیلی تشنه ام

چشم بندی-شعبده بازی-تر دستی

پُکیدن-ترکیدن

 

زاپاس-ذخیره-یدک-آدم بی مصرف و زوار دررفته

اطفال باغ-گل‌های تازه

جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند

دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن
دست و پا توی هم رفتن-بی پول شدن-گرفتاری مالی پیدا کردن

 
آتش به گور کسی باریدن-پس از مرگ دچار عذاب شدن

آتش به گور کسی باریدن-پس از مرگ دچار عذاب شدن

این تو بمیری از آن تو بمیری‌ها نیست-از این گرفتاری به‌سادگی دفعات پیش رها نمی‌توان شد

دنبال کسی فرستادن-کسی را احضار کردن

خاله خاک انداز-همنشین سر و زبان دار

زدن زیر آواز-بی مقدمه به خواندن پرداختن

تیپا-ضربه ای با نوک پا-اردنگی

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

ابرو آمدن(عشوه ریختن، غمزه کردن)

خوش انصاف-با انصاف-منصف

چاله میدانی-صفت آدم های بی ادب و بی فرهنگ

حَب-قرص

چفت کردن-با زنجیر بستن

به هر تقدیر-در هر صورت-خلاصه

خشت مالیدن-چاخان کردن-لاف زدن

آتش بی‌باد(ظلم، می)

پشت بندی کردن-به انتظار غذا چیز مختصری خوردن

دعوا-مشاجره-نزاع-بازخواست و سرزنش

جام زدن-شراب نوشیدن-باده خوردن

چاق و چله-سر حال-سر دماع-فربه-سالم و شاداب

انداختنی(جنس نامرغوب)

زنده بیوه-زنی که شوهرش بدون آن که او را طلاق داده باشد-او را ترک کرده است
دم ِ بخت-دختری که به سن ازدواج رسیده است

پر روده-پرچانه-روده دراز

زرد بودن اوضاع-خراب بودن اوضاع

حرام و حرس-ریخت و پاش

خوب-کافی-بسیار

زانو-قطعه ی استوانه ای با زاویه های گوناگون برای تغییر مسیر لوله یا گرفتن انشعاب

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

پاره شدن بند دل-بسیار ترسیدن

تب خال زدن-در آمدن تب خال دور دهان

پا سست کردن-آهسته کردن-از سرعت خود کاستن

چارک-یک چهارم
از دماغ فیل افتادن(بسیار متکبر و خودبین بودن)

 

ذِله شدن-ذله آمدن

البرز(بلندقامت، دلیر)

به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست-به کسی که ساده ترین مطلب را نمی پذیرد یا تحمل نمی کند و زود رنج یا زود خشم است نمی توان چیزی گفت

رو راست-پوست کنده-آشکارا-صریح-بدون ابهام

پساب-آبی که پیش از این در آن چیزی خیسانده یا جوشانده باشند

ته دار-پایه دار

پاییدن-زیر نظر گرفتن-مراقبت

دوره گرد-غیر ثابت-دست فروش

 

حسرت به دلی-آرزومندی شدید
آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

 
خون خون کسی را خوردن-بسیار خشمگین شدن و چیزی نگفتن
ریق زدن-ریغ زدن

زبان چرب و نرم داشتن-گفتار خوشایند و فریبنده داشتن

چرکمرد شدن-آن قدر چرک که با شستن هم چرک نرود
ادا اصول-ادا اطوار

بی بند و بار-بی قید-بی اعتنا به آداب و رسوم

اسم درگوشی-نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است

چنگ مالی کردن-چیزی را زیاد دست مالی کردن
اجباری(خدمت سربازی)

رای اعتماد-رایی که نمایندگان مجلس در تایید به دولتی بدهند