لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 382

خاله ی خر عمه ی گاو-بسیار نفهم-از اصل و نسب نادان

 

جا افتاده-آدم متین و با تجربه

ریشه دار-با سابقه-قابل اطمینان-محکم

رک گو-کسی که صریح و بی پروا حرف می زند

پات-بی آبرو-بی تربیت

آمدن-آغاز به کاری کردن

برج زهر مار-بسیار خشمگین-بسیار اندوهناک

بوی قرمه سبزی دادن سر-با زدن حرف های خطرناک موجب خطر جانی یا دردسر خود شدن

از کسی کشیدن-از کسی رنج کشیدن

خوش پنجه-آن که آلات موسیقی را نیکو می نوازد

خیالاتی-وسواسی-آن که پندار و توهمات بی جا دارد
دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن

آب باریکه-درآمد اندک اما مرتب

خیط کاشتن-خطا کردن

 
جا رفتن-مغلوب شدن-خود را کنار کشیدن
بَر و بیابان-دشت و صحرا

پیاده شو با هم بریم-این قدر تند نرو
رنگ-حیله-نقشه-تدبیر
دالنگ و دلونگ-صدای زنگ چارپایان
تند-بسیار تلخ و تیز-سخت و شدید-پر رنگ

دیگ بخار-دستگاه تولید بخار

حسینقلی خانی-با هرج و مرج-بی قانون

خود را خوردن-رنج بردن

تیپا-ضربه ای با نوک پا-اردنگی
اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)

چقال-مهمل بقال

 

چرخیدن در روی یک پاشنه-تغییر نکردن وضعیت-گذشتن وضع به منوال سابق

دق مرگ-دق کش

پینه بسته-دارای پینه-کبره بسته

چُرتی-اهل چرت زدن-ضعیف-مردنی

زار و نزار-زرد و ناتوان-بد حال و بیمار

درشت-حرف زشت-دشنام

 

بیعار-کسی که شرم و ننگ نمی شناسد و از سرزنش شرمنده نمی شود

رو به رو شدن-برخورد کردن-ملاقات کردن-مواجهه شدن

زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

ار زبان کسی(از قول کسی)

آه در بساط نداشتن-سخت بی‌چیز بودن-بیچاره و بینوا بودن

آمدن(آغاز به کاری کردن)
آل آروادی-زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار

روی آب نشستن-سوار قایق یا کشتی شدن
جای پا-اثر-نشانه-رد

دوره ی آخرالزمان-روزگار آشفته و پر ظلم و فساد

دست مزد-اجرت-مزد کار
اهل بیت(اهل خانه، خانواده)

 

درو کردن-پشت سر هم با گلوله زدن و انداختن

دَم ِ پَر کسی رفتن-نزدیک کسی رفتن-به کسی پناه بردن
چو انداختن-شایعه پراکندن

خودخوری-حالت خودخور

پایین تنه-از کمر به پایین-قسمت پایین لباس-کنایه از آلت تناسلی
از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن(از باران به ناودان پناه آوردن)
حاشیه دار-کناره دار

پیش کنار-بیضه-خایه

ذِله آمدن-به ستوه آمدن-خسته و عاجز شدن

 

به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن

آینه‌ی زانو-برآمدگی زانو

 

اهل دود(سیگاری)

رمباندن-خراب کردن

تفنگ دار-جنگنده ی مسلح به تفنگ

اُتُل-شکم-اتوموبیل

جای مهر گذاشتن-چیزی را به عمد در جایی گذاشتن تا به آن بهانه دوباره به آن جا آمدن
پرند-حرف بی هوده

 

از حد (توانایی) خود تجاوز کردن

چاشنی زدن-ریختن یا زدن چاشنی به غدا

پشت کار داشتن-داشتن نیرویی که انسان را به پایان دادن کار وا می دارد

به تنگ آوردن-به ستوه آوردن-خسته کردن

پا خورشی-وسایل لازم برای پخت خورش
 

پُر توپ-خشمگین

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

 

خاله خرسه-دوست نادان

دری وری گفتن-سخنان نامربوط گفتن-چرند و پرند گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن

 

خوش آمدگویی-به تازه وارد “خوش آمدی” گفتن-مجازن: تملق و چاپلوسی
آمد کردن(رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته)

چرند اندر چرند-پرت و پلا

 

پالان گذاشتن بر کسی-کسی را خر کردن-فریب دادن

خواب گرد-کسی که در خواب راه می رود
پینه بستن-سخت شدن پوست کف دست و پا
دَقی-صدای کوبیدن چیزی به چیزی

الف الف کردن(قاچ‌قاچ کردن)

خبرچینی کردن-سخن چینی کردن-خبر از جایی به جایی بردن-جاسوسی کردن

بپا-مواظب باش-متوجه باش

از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن-حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن

حمامک مورچه داره-کنایه از تردید و دو دلی

دو بامبی-دو دستی-با دو دست
چند مرده حلاج بودن-چه اندازه جسارت و توانایی داشتن
به چوب بستن کسی-کسی را با چوب تنبیه کردن-فلک کردن

درگاهی-آستانه

پچ پچ-نجوا-حرف زیر گوشی

به گُه خوردن افتادن-با خفت از کرده ی خود پشیمان شدن

دستی از دور بر آتش داشتن-از حقیقت امری بی خبر بودن-قضاوتی سطحی از چیزی داشتن

پا سبک-مبارک قدم-جلف و سبک

پس گوش انداختن-مسامحه کردن-به تاخیر انداختن

استخوان لای زخم گذاشتن-بلاتکلیف گذاشتن-کاری را کش دادن

 
پیش افتادن-جلو زدن-سبقت گرفتن

خرکار-پرکار

از تعجب شاخ در آوردن(بسیار شگفت زده شدن)

بال به بال کسی دادن-جانب کسی را گرفتن
پشت سر هم-پیاپی متوالی
ته نشست-رسوب

بیشتر از کوپن حرف زدن ،-سخنان بالاتر از حد و مقام خود گفتن پا را از گلیم خود فراتر نهادن

از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن-ظاهرن به حرفی گوش دادن ولی به آن عمل نکردن

جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود

 

 

تسمه ای-آدم لاغر و باریک ولی نیرومند

چوب تو ماتحت کسی کردن-نگا. چوب به آستین کسی کردن

حرف به حرف کردن-موضوع گفت و گو را عوض کردن

 
پای کسی را گرفتن-زیانی به کسی وارد شدن

ذوق کردن-خوش حال شدن-شاد شدن

خوابگوشی-سیلی-کشیده
خاک به سری کردن-همبستر شدن زن با شوهر
بی همه چیز-آدم بد جنس-نادرست-کسی که صفت خوبی ندارد

توپ ِ توپ-ثروتمند-بی نیاز

اشک تلخ-شراب-اشک عاشق
آفتاب خوردن(سختی کشیدن)
بی همه کس-بی پدر و مادر

چوب رخت-چوبی افقی که جامه را بر آن می آویزند

چندر غاز-پول بسیار کم

چروک خورده-چین خورده-ناصاف شده

جاگرم کردن-در جایی ماندن

پیش پا افتاده-کم ارزش-حقیر-معلوم-آشکار

آلاف و الوف-مال و ثروت-جاه و مقام

خوش منظره-خوش نما-زیبا

خواهر خوانده-دوست صمیمی

خالی بند-چاخان-دروغ گو

خاکه زغال-ریزه ی زغال

درشت-حرف زشت-دشنام

تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن

جوش زدن-عصبانی شدن-داد و فریاد بیجا زدن

خرید و فروش کردن-بازرگانی کردن-سوداگری کردن

حُباب-سرپوشی که بر چیزی بگذارند

آبِ آب-آبکی-بی‌مایه-بیرنگ

خوش خیال-آن که به دل بد راه نمی دهد-بی خیال

زنانه-ویژه ی زنان

 

 

پاشویه کردن-شستن پای بیمار با آب گرم نمکدار برای پایین آورد تب

 

 

به هم زدن دم و دستگاه-سر و سامان دادن-درست کردن-تشکیل دادن

چم-رگ خواب-عادت مخصوص هر کسی

ادا در آوردن(مسخرگی کردن، تظاهر کردن، تقلید کردن)

چسی مالیات داره-به کسی می گویند که قمپز در می کند

 
تریش-پارچه یا پوست بلند و باریک

دل کسی تو ریختن-دچار دلهره ی ناگهانی شدن-وحشت کردن

پا را توی یک کفش کردن-پافشاری کردن روی عقیده ی خود-لج کردن

آدم مقوایی(بی‌اراده، کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند)

دست به عصا راه رفتن-با احتیاط رفتار کردن-بسیار محتاط بودن
پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی

تخم سگ-نوعی دشنام است مانند پدر سگ

 

زاییدن زیر کاری-کاری را به دلیل دشواری به پایان نرساندن

چشم به هم زدن-زمان بسیار کوتاه-یک آن

پَرپَر زدن-به سختی جان کندن-بی تابی بسیار کردن

زار زدن-سخت گریه کردن

از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت(ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست)

حضرت عباسی-راست و درست

افطاری-خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند

آستین‌سرخود-هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است

آب مروارید(تار شدن عدسی چشم)

آن‌کاره(اهل آن کار (کار بد))

دهن خود را آب کشیدن-دهان خود را طاهر کردن-استغفار کردن
بازی کردن-لق بودن-جفت نبودن

خرابی کردن-نگا. خرابی بالا آوردن

خواب به خواب شدن-خواب از سر پریدن-بدخواب شدن

پس گوچه-کوچه ی کوچکی که به کوچه ی کوچک دیگری پیوسته باشد
جاجا کردن-مرغ را با جا جا به لانه کردن

دَمَغ-افسرده-ناراحت-خیت

چنگک-قلاب آهنی نوک تیز

انسان(آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی)

راستکی-واقعی

پیچه-نقابی که در گذشته زنان بر روی می گذاشتند

خرج و دخل کردن-برابر شدن هزینه و درآمد

دل واپس-نگران-چشم به راه-مضطرب

درازکش کردن-رو در روی زمین دراز کشیدن

امن و امان(بدون بیم و هراس)

دزدیده نگاه کردن-زیر چشمی نگریستن-بدون آن که طرف بداند او را زیر نظر گرفتن

از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)

زیر نافی-هدیه ای که برای بریدن ناف نوزاد به قابله می دهند

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل

دستگیره-وسیله ی باز و بسته کردن در و پنجره-کهنه ای در آشپزخانه برای برداشتن دیگ از روی اجاق

آپارتی-زن بی‌حیا و بدزبان-سلیطه-پاچه‌ورمالیده
از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن-با دشمنی که دفع آن نمی‌توان-مدارا کردن

تنگاب آمدن-به جان آمدن

خدا نگهدار-خدا حافظ

دبوری-بی سر و پایی-ولگردی

خل بازی-حرکات غیر منطقی و غیر عاقلانه

دایر شدن-بر پا شدن-رواج یافتن-آباد شدن

در آسمان جستن و در زمین یافتن-چیزی یا کسی مورد علاقه را غیر منتظره یافتن و دیدن

ژست دادن-تنظیم وضع و حالت و قیافه برای عکس گرفتن

 

پیزی-مقعد-نیروی مقاومت و پشتکار

 

زار زار گریه کردن-سخت گریه کردن

از دست کسی کشیدن-از کسی در زحمت و رنج بودن

چوب چوبی-دیوار یا در مشبک و چوبی

آغبانو(لقبی برای زنان محتشم و بزرگ)

رضا ترکی-پارچه ی ابریشمی یزدی که در مشهد به آن علی شیر خدا می گویند.

خنج انداختن-پنجول انداختن-خراشیدن پوست دیگری با ناخن

 

پای کسی نشستن-در انتظار وصل کسی بودن

تن زدن-سرپیچیدن-نپذیرفتن

بازی در آوردن-بهانه آوردن-دبه در آوردن

حق و حساب دان-لوطی منش-پای بند به آداب و رسوم اجتماعی

زمین خوار-کسی که زنمین های بی مالک را تصاحب کند و به دیگران بفروشد

بسیار دلواپس و نگران بودن

روی سگ کسی بالا آمدن-تندخویی کردن-ناسازگاری کردن

 
چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف
برداشت کردن-فهمیدن-گرفتن پول از حساب-درو کردن محصول کشاورزی

از بن ناخن(ذخیره، بندگی، اطاعت)

چراغانی کردن-جشن گرفتن
دور علم کسی جمع شدن-دور کسی گردآمدن و از او پشتیبانی کردن

تاخت زدن-عوض کردن چیزی با چیزی

رای دادن-نظر دادن به انتخاب چیزی یا کسی

پاچین-دامن زنانه

خاله وارسی-فضولی-تحقیق بی مورد
پلاسیدن-پژمرده شدن-از دست رفتن تازگی و شادابی

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

جن زده-دیوانه

دست فروشی-شغل دست فروش
ژتون-پولک فلزی یا پلاستیکی که به جای پول به کار می رود
خر دادن و خیار گرفتن-چیز گرانی را با چیز ارزان مبادله کردن-فریب خوردن در معامله
 

خوش قد و بالا-خوش اندام-بلند بالا

حق شناس-سپاس گزار

تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی

جنجالی-آن چه موجب هیاهو شود-آن چه بر سر زبان ها افتد

از سر کسی زیاد بودن-بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن

 

از روی شکم‌سیری-از سر بی‌مسئولیتی-بدون تعمق
از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)

ددر برو-نانجیب-زن بدکاره

اهل آن کار (کار بد)

ای والله-در مقام تایید و اعتراف به برتری کسی گفته می‌شود-آری به خدا

 
خام سوخته-از درون ناپخته-از بیرون برشته

در چاه افتادن-فریب خوردن

دله-ظرف حلبی

چیلک دان-چینه دان

دربند چیزی بودن-در خیال چیزی بودن
حرف را خوردن-ناگهان سخن را بریدن و خاموش شدن
جُربزه-قدرت-توانایی

آب از سر گذشتن(کار از چاره و تدبیر گذشتن)

زیر گوش کسی زدن-به کسی سیلی زدن
ریش پروفسوری-ریشی که فقط روی چانه یلند شده است

خرج و دخل کردن-برابر شدن هزینه و درآمد
دست به دست گشتن-هر از گاهی نزد کسی بودن-از دستی به دست دیگری رفتن
چرکوندی-لکه دار کثیف
از دیوار مردم بالا رفتن-دزدی کردن

ژاکت-کت بافته شده از کاموا

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

 

ارنعوت(آدم ستبر و پرزور و بی‌انصاف)

بابت-مورد-زمینه-موضوع

 

بی بند و بار-بی قید-بی اعتنا به آداب و رسوم
بند و بساط-اسباب مختصر زندگی

دنده چاق کردن-سرعت گرفتن به هنگام رانندگی
پا پیچ کسی شدن-با کسی در آویختن-به کسی سماجت کردن

 

این پهلو آن پهلو شدن(این دنده آن دنده شدن، غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر)

اُمُل(عقب‌افتاده، قدیمی)

به خشت افتادن-متولد شدن-به دنیا آمدن

چس و فس-اسباب خرده ریزه ی ناقابل-خرت و پرت

پَرِ قیچی-پادو-کارگزار-طرفدار پر و پا قرص

پیسی سر کسی در آوردن-با کسی نهایت بدرفتاری را کردن

خدا برکت-خدا بیش ترش کند

ریش پروفسوری-ریشی که فقط روی چانه یلند شده است

آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)

بی وقت-نابهنگام-بی موقع

تلمبار- تل انبار

خاله قدومه-نگا. خاله سوسکه

 

جان دادن برای چیزی-برای چیزی سخت مناسب بودن
رگ به رگ شدن-ضرب خوردن و پیچیدن مفصل

 

حاضر کردن-از بر کردن-روان کردن
پس پناه-جای خلوت در خانه یا کوچه-پستو

جود-یهودی-حهود

پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا

دست زدن-لمس کردن

دَلِگی-هیزی-چشم چرانی

به دست و پا افتادن-به تلاش و تقلای زیاد افتادن

در گوش کسی یاسین خواندن-اندرز بی هوده دادن-نصیحت کردن به کسی که نشنود
خدا-بسیار زیاد-فراوان
تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ
از دل و دماغ افتادن(شور و نشاط خود را از دست دادن، بی‌حوصله شدن)

 

اسباب‌بازی(وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان))

دست چپی-از جناح چپ-مخالف حکومت

ابتدا به ساکن(ناگهانی، بی‌مقدمه)

از زیر بته عمل آمدن-خانواده و اصل و نسبی نداشتن

اَنف کسی معیوب بودن-ابله بودن-خل بودن

 

زیج نشستن-خانه نشین شدن-انزوا گزیدن-از دوستان بریدن

جُعلق-آدم بی سر و پا و بی ادب

بنا گذاشتن-قرار گذاشتن

جون جونی-نگا. جان جانی
خرج-هزینه-پول مصرف روزانه ی خانواده