نقطه نظر تأمین امنیت داخلی، هر راهبردی را که در پیش می‌گیرند باید مبتنی بر وحدت تمامی گروه‌ها و قومیت‌ها باشد تا بلکه بتواند زمینه بروز ناامنی در حواشی مرزها را مهار نموده و جریان‌های بحران زا را به خارج از مرزها هدایت نماید (افتخاری زاده،1377).
در مجموع می‌توان عوامل تهدید کننده اقوام علیه همگرایی و امنیت پایدار ملی را شامل این موارد دانست:
1- دخالت عوامل بیگانه: مسأله تکثر قومی و مذهبی کشور زمانی که با اهداف و خواسته‌های استعماری بیگانگان همراه شود. از اهمیت و حساسیت فوق العاده ای برخوردار می‌شود و تنوع، ناهمگونی فرقه‌ها و اقلیت‌های قومی و مذهبی از مهم‌ترین ابزار آن‌ها محسوب می‌شود. با نگاهی به رخدادهای تاریخ معاصر کشور، رد پای نفوذ و مداخله عوامل بیگانه را در درگیری‌های قومی و منطقه ای مشاهده می‌کنیم. برخی چالش‌های قومی در بلوچستان و مناطق دیگر در سال‌های اخیر به روشنی نقش عوامل خارجی در شکل گیری منازعات قومی و تقویت ناسیونالیسم قومی را آشکار می‌سازد(افتخاری زاده،1377).
2- وجود اقوام هم آیین در کشورهای همسایه: هر چند وجود این اقوام در همسایگی ایران می‌تواند موجب نفوذ فرهنگی ایران شود، اما به صورت عکس العملی موجب دخالت عوامل بیگانه در امور داخلی ایران نیز شده است و معمولاً یکی از راه‌های ورود افکار ناسیونالیستی و تجزیه طلبی به داخل کشور از همین مناطق است(افتخاری زاده ،1377).
موقعیت مرزی اقوام: موقعیت جغرافیایی اقوام، معادله امنیت ملی را سخت تر کرده است. اقوام مختلف و اقلیت‌های مذهبی در حساس‌ترین حوزه‌های راهبردی کشور و جداره‌های مرزی اسکان یافته‌اند که عقبه آن‌ها در ورای مرزها و بیرون از حوزه نفوذ و اثر گذاری حاکمیت ملی قرار دارد (عصاریان نژاد، 1383).
با توجه به این مطلب، جنوب شرق ایران (سیستان و بلوچستان) در محدوده هلال طلایی (منطقه ای که دور از دسترس سه دولت ایران، پاکستان و افغاانستان بوده و محل گذر باندهای مافیای مواد مخدر، تولید هرویین و قاچاق سلاح‌های جنگی است) قرار گرفته و پس از سرنگونی طالبان در افغانستان به محل تجمع تروریست‌ها و القاعده تبدیل شده است.
سمانه مشهدی پور در پزوهشی که انجام داده است به نقش طوایف در پیشگیری از نزاع دسته جمعی اشاره می‌کند و می‌نویسد:
امنیت و نظم که یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسانی در هر جامعه است، در چنین نظامی مبتنی بر همگرایی درون قبیله ای و نظام (پشتی) رخ می‌نماید. افراد در منازعات به جای توسل به قانون، به «پشتی» هم بر می‌خیزند و منازعات کوچک چون گلوله کوچک برفی به ناگهان تبدیل به بهمنی ویرانگر می‌شود. بدیهی است آنچه بر ادامه و شعله ور شدن این رخدادها کمک می‌کند چون بر اساس تعقل و تمکین به قانون نیست و به علت برافروختن آتش «غیرت» و احساس بی منطق و به پیروی از سنت‌ها و خاطرات گذشته با برداشتی عوامانه شکل گرفته عواقبی تلخ را در پی داشته باشد. در فرهنگ قبیله ای و تقسیم بندی‌های کوچک‌تر آن تحت عنوان طایفه، تیره، به نکو، تش که روابط اجتماعی براساس همخونی و خویشاوندی استوار است. در گذشته بر اثر فقدان یک نظام سیاسی مقتدر بود. شدت تفریق اجتماعی در عمل مانع از یکپارچگی و ایجاد وفاق اجتماعی مبتنی بر عقلانیت فرهنگی- اجتماعی و پذیرش حاکمیت قانون و نظم می‌گردد. احساس خود مختاری در اجرای عدالت از خصوصیات بارز در این فرهنگ است.
تفریق جامعه به گروه‌هایی تحت عنوان طایفه، تیره، به نکو، تش و غیره باعث کم رنگ شدن وفاق اجتماعی و جامعه پذیری شده و سرمایه اجتماعی-اعتماد به قانون و نظم تضعیف می‌گردد. فرد در یک چنین اجتماعی به جای آنکه قانون و پلیس را حافظ امنیت خود بداند به قانون «پشتی» در نظام قبیله ای روی می‌آورد. با تحریک احساسات و برافروختن آتش غیرت و عصبیت تلاش می‌کند با فشار به طرف معارضه و حتی مجریان قانون احقاق حق کند.
طوایف مردمی پاک سرشت و زیبا خو هستند که روحیه قوم‌گرایی و همدوستی به وضوح در آن‌ها به چشم می‌خورد. خود این حس نوع دوستی باعث خواهد شد که اگر زمانی بین یک یا چند شخص اختلافی به وجود آید ریش سفیدان و بزرگان ایل و طایفه به رفع آن مشکل خواهند پرداخت و رابطه صلح و دوستی را بین طوایف مورد اختلاف برقرار می‌سازند. اما وضعیت زمانی بحرانی خواهد شد که خود ریش سفیدان و بزرگان بخواهند با کینه و دشمنی بر این اختلاف دامن بزنند آن موقع است که درگیری سطح وسیع تری پیدا نموده و دامن آن گسترده تر خواهد شد به گونه ای که طوایف و قبایل مختلفی را درگیر در این قضیه خواهند کرد و این خود رفته رفته به نزاع دسته جمعی تبدیل شده که سطح آن به شهرها و روستاهای اطراف هم کشانده خواهد شد آنوقت است که امنیت عمومی از افراد سلب شده و زندگی با نوعی رعب وترس همراه خواهد شد(مشهدی پور،1375).
دکتر مجید ابهری، متخصص علوم رفتاری در تبیین ریشه‌های شکل گیری نزاع می‌گوید: در بسیاری از اوقات مردم تلاش می‌کنند هم وضع‌کننده و هم مجری قانون باشند که دلیل اصلی در پیش گرفتن این رویه دشواری دسترسی به مجری قانون است.
به گفته وی، طولانی بودن مسیرهای رسیدگی به شکایات باعث می‌شود که کنترل از دست فرد خارج شود و واکنشی به مراتب شدیدتر از جرمی که اتفاق افتاده نشان دهد. مثلاً به دلیل این‌که فردی به همسر او متلک گفته آن فرد را بکشد(ابهری،1389).

جابر علی احمد می‌نویسد: درنظام قبیله ای طبیعی است رابطه خونی نزدیک‌ترین و ابتدائی ترین نوع رابطه است. اساس پیوند عصبیت قبیله ای وانسجام گروهی در این نوع نظام‌ها است. تعصب به قبیله و خاندان اولین مرجعیت و پارادایم شخص در این نهاد است، برای حفظ این نهاد شخص سعی می‌کند مصالح این گروه و لوازم شکوفایی وبقای آن را تأمین کند ونسبت به آن وفادار است. بنابراین گروه یا حزبی بر اساس همبستگی فامیلی یا پیوند نسبی شکل گیرد به هیچ وجه حزب یا انجمن یا موسسه نیست وهمانا عشیره یا قبیله است تحت عنوان حزب یا گروه سیاسی است. چرا این گونه احزاب یا گروه‌ها پا به عرصه می‌گذارند. از نکات روشن وبرجسته اینگونه موارد اینکه افراد تشکیل دهنده این قبیل گروه‌ها واحزاب، در میان جامعه یا مردم از مقبولیت برخوردار نیستند وفاقد طرفدار هستند واز نکات دیگر افراد این گروه‌ها دارای عیوب ونواقصی هستند که به دلیل ترس از رسوایی در میان دیگران به افراد خانواده وعشیره خویش تنها روی می‌آورند. زیرا که نزد دیگران ممکن است رسوا شوند وعیوب آنان آشکار شود ونتوانند قد علم کنند و به‌طورکلی محو وکنار گذاشته می‌شوند(کریمی،1387).
مرزبندی گروهی براساس روابط خاندانی وعشیره بیشتر در جوامع سنتی و غیر متمدن پدیدار می‌شوند. وقتی که انسان‌ها از ساختار قبیله و نظام عشیره پا فراتر ننهاده‌اند و به جمع وسیع تری ومتشکل تری راه پیدا نکرده‌اند دچار همین مشکل هستند. این از نظر مفاهیم کلی. واما این مسئله از نظر فنی و تاکتیکی مسائل جزئی تر وظریف تری دارد.

درقبیله بزرگی به نام شیخ یا بزرگ خاندان وجود دارد که رهبر قبیله است ونسبت به بقیه افراد از مقام و منزلتی خاص وبالاتر از همه قرار داردو برای حفظ ارکان قبیله اطاعت از شیخ و نگهداری شخصیت او برای افراد قبیله امری حیاتی است.

این مسئله در مورد گروه‌ها واحزابی که بر اساس عشیره و قبیله بنیانگذاری شده‌اند صادق است. بیشتر اوقات فرزند شیخ یا شیخ زاده رئیس ومسئول اول این گونه گروه‌هاست. واحیانا هم بقیه با اسم شیخ وی را صدا کنند واحترام به وی ونگهداری وحرمت وشخصیت اوحتی اگر هم مرتکب اشتباهات فاحش هم بشود بر بقیه افراد واجب است. در همچینین موارد خبری از نقد و بازخواست وتنبیه حزبی نیست. وروابط اعضاء با همدیگر روابط فامیلی و خانوادگی است. وهیچگونه سلسله مراتب ونظم رعایت نمی شودواین هرج و مرج وبی نظمی در تصمیم گیری‌ها وگفتمانها کاملاً مشهود است. ومی بینیم که اعمالی عجیب وشگرف وغیرقابل درک از این گروه‌ها سر می زند. وخلاصه که این گروه‌ها و افراد آنان به هیچگونه اصول وقوانین جمعی منظم و حزبی پایبند نیستند وحتی واژه‌ها و روش سخن آنان متأثر از گفتمان عشیره و قبیله است. هیچ کار موسساتی و منطقی در میان آنان یافت نمی‌شود. آیا این گروه‌ها می‌توانند رهبری یک جامعه ای را به دست بگیرند؟ آیا این گروه‌ها می‌توانند جامعه متمدن ونظام فرهنگ به وجود بیاورند یا اداره کنند؟ به نظر خیلی بعید است.
با این اوصاف و وضعیت چطور این گروه‌ها به خود اجازه می‌دهند وشعار ملی گرائی وناسیونالیسم قومی وسوسیالیسم را سر بدهند. در صورتی که ساختار قبیله ای ونظام عشیره هیچ سنخیتی با ناسیونالیسم و سوسیالیسم ندارد و ضد آن است. واین همان پارادوکس وتناقض به عینه است که بهتر است این گروه‌ها بساط خودرا جمع کنند و الا جز دلال وقاچاقچی نمی‌توان آن‌ها را اسم دیگری نامید.
تحلیل دکتر محمود زند مقدم از قتل‌هایی که در سیستان و بلوچستان تحت عنوان «شَگام» روی می‌دهد به نظرمی رسد
بخشی که واقعاً می‌توان بر آن برای رونق بلوچستان سرمایه گذاری کرد و از آن پاسخ گرفت اقتصاد دریاست. در گذشته بلوچ‌ها با کشتی‌های قدیمی که موتوری هم به آن نصب می‌کردند، می‌توانستند حداکثر سه روز از ساحل فاصله بگیرند به همین دلیل به فکر تأسیس دانشگاه دریانوردی افتادم هنوز برخی بلوچ‌ها برای گرفتن انتقام خون پدر، پسر یا برادر خود اسلحه‌هایشان را بر شانه می‌اندازند و در کمین می‌نشینند تا قاتل یا افراد دیگری از طایفه او را به گلوله ببندند(زندمقدم،1374).
هرچند «شگام» و انتقام گیری‌های طایفه یی رسمی کهنه در میان بلوچ‌هاست اما مرور اخبار منتشر شده در این باره نشان می‌دهد نزدیک به دو سال است که در شهرستان‌های ایرانشهر، خاش، سراوان و میرجاوه قتل‌های زنجیره یی و قومی رونق گرفته و همین امر موجی از نگرانی‌ها را درپی داشته است. «شگام» همان طعنه‌هایی است که به بستگان قربانی می‌زنند تا آن‌ها را برای گرفتن انتقام تحریک کنند. انگار قرار نیست کابوس زندگی کردن زیر سایه سیاه این طعنه‌ها برای مردم سیستان و بلوچستان پایان یابد. کابوسی که طی آن، درگیری‌های طایفه یی هرچند وقت یک بار خون بی گناهان را بر زمین می‌ریزد و به گفته «حمیدرضا پشنگ»، نماینده مردم خاش، میرجاوه و نصرت آباد در مجلس «حتی مسوولان امنیتی نیز نتوانسته‌اند در برخورد با آن‌ها موفق عمل کنند.» با این همه دکتر «محمود زند مقدم» که بیش از 50 سال از عمر خود را صرف تحقیق در بلوچستان کرده، معتقد است که در جامعه امروزی بلوچستان، دلیل برادرکشی‌ها با گذشته تفاوت دارد. او که به گواه اساتید جامعه شناسی، تک نگاری‌هایش در پنج جلد، معتبرترین سندی است که فرهنگ بلوچ را به تصویر کشیده و کتاب ششم او شش سال است که در انجمن آثار و مفاخر ایران در انتظار انتشار است، در گفت وگو با «اعتماد» از روزهایی می‌گوید که همیشه داوطلب سفر به بلوچستان بوده است. سرزمینی که به گفته او «در دهه چهل شمسی، گویی فاصله‌اش با پیدایش تاریخ تنها دو قدم بوده است.» اما دکتر زند مقدم می‌گوید که زمانه برای بلوچ‌ها عوض شده است: «امروز دیگر ساختار قبیله در بلوچستان مانند گذشته نیست. مردم هویت خود را از قبیله نمی‌گیرند اما فقر آموزشی و معیشتی آن‌ها را از معنای واقعی شهرنشینی دور نگه داشته و نیازهای تغییر یافته مردم برآورده نشده است.» با او در اتاق کارش در خانه قدیمی و کوچکش به گفت وگو نشسته‌ایم.
به نظر می‌رسد شگام و انتقام گیری همیشه در میان بلوچ‌ها وجود داشته است اما قواعدی نانوشته داشته است. مثلادر انتقام گیری‌ها زنان و کودکان را نمی‌کشتند اما در درگیری‌های دو