
لیسانس و مقاطع بالاتر است. جوانان پیشدانشگاهی و دانشجویان دورههای فوق دیپلم و لیسانس از این بابت در وضعیت بدتری هستند (همان: 239).
یافتههای تحلیلی حکایت از آن دارد که رضایت از خانواده با سلامت روانی رابطه مستقیم دارد؛ به این معنا که هر قدر رضایت از خانواده بیشتر شود، سطح سلامت روانی وی بالاتر میرود (همان: 271) نیز چنانچه پاسخگویان را بر اساس میزان سلامت روانی به چهار دسته مشکلدار، نسبتاً مشکلدار، سالم و کاملاً سالم تقسیم نماییم. با گروه مشکل دار در مقایسه با گروههای دیگر، نگرش مثبتتری به دوستانشان دارند. نیز در خصوص مشارکت سیاسی، رابطه مشارکت سیاسی با سلامت روانی رابطهای مستقیم است؛ هر چه افراد سلامت روانی بالاتری برخوردار باشند نسبت به مشارکت سیاسی بهتر میاندیشند (همان: 276) نیز نسبت به رضایت از شغل (همان: 281) لذت از اوقات فراغت مشارکت اجتماعی (همان: 283) نگرش به نهادهای حکومتی (همان: 285) همه رابطه معناداری وجود دارد.نیز با توجه به آنکه پیشبینی میشود رضایت ازخانواده و دوستان از ابعاد رضایت از زندگی باشد و چون جامعهآماری ما دانشجویان است بیان آمارهایی در این خصوص مناسب به نظر میرسد.
به لحاظ وضعیت اقتصادی دانشجویان دختر ازنظر اقتصادی به طور معناداری بهتر از دانشجویان پسر هستند. (همان: 513). به لحاظ نگرش به خانواده نیز دانشجویان دختر به طور معناداری نگرش مثبتتری دارند(همان: 514) در مورد گروه دوستان دانشجویان پسر در مقایسه دانشجویان دختر نگرش بهتری نسبت به دوستان خود دارند (همان: 515)نیز دختران به طور معناداری نگرش مثبت به کارکرد مساجد و هیاتهای مذهبی دارند (همان: 9 – 518)در حوزه دینداری هم در بعد اعتقادات قلبی دینی و هم در اعتقادات رسمی دینی دختران دانشجو به طور معناداری از پسران دانشجو نگاه مثبتتری دارند به ویژه در بعد اعتقادات قلبی دینی (همان:4ـ 523) هدف از ذکر مطالب فوق این است که ببینیم اگر رضایت از زندگی را به حوزه های خاصی تفکیک نماییم و در هر یک از حوزه ها به تفکیک زن و مرد نتایج آن را بیان نماییم ؛ در این صورت آیا می توانیم با اطمینان بالایی به تفاوت رضایت از زندگی بین دختران و پسران دست یابیم ؟ قرائن در اینجا به اندازه کافی نیست ولی می توان بر اساس مطالب مذکور احتمال داد که رضایت از زندگی پسران کمتر یا مساوی رضایت از زندگی دختران باشد .
2-2-1-14- سنجش توصیفی احساس خوشبختی( نایبی1375 )
در این اثر تحقیقی محقق به سنجش توصیفی احساس خوشبختی میپردازد. سنجش متغیر وابسته از طریق یک گویه انجام پذیرفته “کلاً چقدر احساس خوشبختی مینمائید؟”
به نظر ما بررسی متغیر وابسته ـ که متغیر اصلی تحقیق است ـ از طریق یک گویه به پایایی18 تحقیق خدشه جدی وارد مینماید. و از دقت کار میکاهد.درهر حال مشخص نیست که آیااحساس خوشبختی یکسازه19 است یا یک متغیر بسیط؟
آنگاه در حالت نخست باید اهتمام به شناخت ابعاد آن داشته باشد و در حالت دوم باید با افزایش تعداد گویهها سطح سنجش آن را از تربیتی به فاصلهای ارتقا بخشد.
در این تحقیق برای رضایت از زندگی به مثابه یک متغیر مستقل چهار بعد در نظر گرفته شده است:
رضایت از زندگی خانوادگی، رضایت از مسکن، رضایت از تندرستی و رضایت از شغل. بعد نخست با یک گویه سنجیده شده است: آیا از زندگی خانوادگی خود راضی هستید؟ بعد دوم که رضایت از مسکن است؛ دارای دو مولفه است الف: رضایت از اندازه مسکن ب: رضایت از محلهای که فرد در آن زندگی میکند.
بعد سوم رضایت از تندرستی است که آن نیز با یک گویه سنجیده میگردد و بعد چهارم رضایت از شغل است که دارای ابعاد متعددی است- (مافوق، همکار، امکان ترفیع شغلی، امنیت اقتصادی، فاصله درآمد از درآمد مطلوب و تفاضل رتبه درآمد از درآمد مطلوب)-(نایبی،1375: 20 ).
نظر به اینکه احساس خوشبختی با رضایت از زندگی دارای همبستگی نسبتاً زیادی است (همان:55)
جدول 2-17نتایج آزمون فرضیات به کار گرفته شده در این تحقیق مفید به نظر میرسد.
شماره صفحه
آزمون کرامر
سطح معناداری ()
فرضیه
46
11/0
07/0
احساس خوشبختی با رتبه شغلی همبستگی دارد
48
14/0
005/0
احساس خوشبختی با تحصیلات همبستگی دارد
49
20/0
0001/0
احساس خوشبختی با درآمد همبستگی دارد
50
18/0
0001/0
احساس خوشبختی با امنیت اقتصادی همبستگی دارد
53
29/0
0000/0
احساس خوشبختی با رضایت از زندگی همبستگی دارد
55
18/0
0001/0
احساس خوشبختی با بیگانگی همبستگی منفی دارد
58
13/0
04/0
احساس خوشبختی با جنس همبستگی دارد
59
03/0
81/0
احساس خوشبختی با تأهل همبستگی دارد
60
13/0
04/0
احساس خوشبختی با وضعیت اشتغال فرد همبستگی دارد
83
12/0
05/0
رضایت از زندگی با رتبه شغلی فرد همبستگی دارد
86
17/0
001/0
رضایت از زندگی با درآمد فرد همبستگی دارد
87
13/0
01/0
رضایت از زندگی با اعتماد همبستگی دارد
87
30/0
0000/0
رضایت از زندگی با بیگانگی همبستگی دارد
2-2-1-15- رضایت از زندگی در میان شهروندان زن ایرانی( کوشا ومحسنی1356)
بر اساس خلاصه این پژوهش ،نویسنده در مقاله ای تحت عنوان ” رضایت از زندگی در میان شهروندان زن ایرانی: یک تحلیل اکتشافی” به رضایت از زندگی
زنان ایرانی ـ اعم از آنان که متأهل یا غیر متأهل هستند ـ میپردازد. نمونه آماری از 335 زن (61 درصد آنها متأهل و 39 درصد آنها غیرمتأهل (مجرد، مطلقه، بیوه) ) تشکیل یافته است.
دادهها از طریق پرسشنامههای خود اجرا که در سالهای 1992 الی 1994 به اجرا در آمد؛ جمعآوری گردید.
نتایج تحقیق که مبتنی بر جداول متقاطع و تحلیل مسیر است؛ حکایت از آن دارد که رضایت از زندگی زنان متأهل مستقیماً با رضایت از ازدواج، اشتغال و اوقات فراغت مرتبط است.
]نکته قابل ذکر[ اینکه رابطه بین رضایت و فعّالیت زنان رابطهای متقابل است. معالوصف در خصوص زنان غیرمتأهل رضایت از زندگی آنها تحت تاثیر مقطع تحصیلی و اوقات فراغت آنها است. (کوشا ومحسنی،1356: 329).
2-2-2- پیشینه تحقیقات خارجی
2-2-2-1- سنجش احساس میزان رضایت و امنیت (نورمن برادبورن20 و دیوید کاپلوویتز21)
نورمن برادبورن و دیوید کاپلوویتز از مرکز ملی بررسی افکار (NORC)22 امریکا از اولین کسانی بودند که دست به سنجش احساس میزان رضایت و امنیت مردم زدند. آنها به اهمیت رضایت از زندگی در سیاستگذاری توسعه اجتماعی و برنامهریزیهای ملی دولتها اشاره کردهاند (هیوستون،2001 :25 به نقل از قهرمان،1384).
کانورس (1976)، در پژوهشی با عنوان “بهروزی در آمریکا”، به نقل از اینگلهارت (1990) در کتاب “تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی” و همچنین نتایج سایر پژوهشها حکایت از آن دارد که 20 درصد مردم جوامع غربی خود را خوشبخت میدانند و از زندگی خود کاملاً رضایت دارند، 58 درصد نسبتاً خوشبخت و 20 درصد خود را چندان خوشبخت نمیدانند (اینگلهارت، 1390: 248).
رضایت از زندگی با توسعه اجتماعی و اقتصادی همبستگی دارد (بیکر،1990 نقل از نایبی، 1374: 13).
احساس خوشبختی با بیگانگی و بیاعتمادی همبستگی دارد (اینگلهارت، 1994: 43).
رضایت از زندگی با پایگاه اجتماعی اقتصادی همبستگی دارد(رابینسون،1976:11).
2-2-2-2- گزارشی از اعتبار سازههایی از طیف رضایت از زندگی در یک مقطع زمانی (مکینتاش232001 )
محقق به ارئه مقالهای تحت عنوان “گزارشی از اعتبار سازههایی از طیف رضایت از زندگی در یک مقطع زمانی” پرداخته است. بنیان و اساس این مقاله بر نقد و نظریات (پی وت24 ودیگران،1998 به نقل از قهرمان،1384) استوار است نویسنده بر پی وت دو ایراد وارد میداند: ایراد اول بر تکنیک آماری اتخاذ شده توسط پی وت و همکارانش است زیرا که آنها برای رسیدن به یک راه حل سه عاملی از چرخش قطری از نوع varimax استفاده نموده بودند اما توصیه نویسنده مقاله این است که چرخش مایل oblique rotation در این مورد مناسبتر است (همان:38). البته نویسنده مقاله در ادامه از توضیحی روشن درباره نکته فوق اجتناب میکند و به مسائل دیگر میپردازد. ایراد یا انتقاد دوم بر کار پی وت که هدف دوم مقاله مذکور است؛ بیان این نکته است که میزان همگرایی میان مقیاس مقطعی رضایت از زندگی25 Tswls و دیگر اندازههای swb، یک بعد زمانی خاص را که امتحان و توجه نشده است را وارد نمودهاند و لذا دومین هدف این تحقیق را تعیین نمودن این نکته میداند که آیا سه بعد Tswls (گذشته ـ حال و آینده) با ابعاد نظیرش در swb همبستگی دارند خیرکه نهایتاً فتوا به همبستگی آنها میدهد (همان:37).
اما توضیحی درباره چند طیف معرفی شده در این مقاله: Tswls: پی وت وهمکارانش اقدام به ابداع ویراش اصلاح شدهای از Swls نمودند و آن را Tswls نام نهادند که تفاوت آن با نسخه Swls این است که درسنجش رضایت از زندگی با طیف Tswls ابعاد زمانی در نظر گرفته می شود (همان:37).
SASS : طیف دیگری که در این مقاله مورد اشاره قرار گرفت طیف SASS یا self – Anchoring striving scale است که مناسب است آن را طیف تلاش در جهت معرفی خود نام بگذاریم: در طیف مذکور ابتدا از افراد درخواست میشود که شرحی از بهترین حالات ممکن که در آن تمام امیال و آرزوهای او محقق گشته را بنویسند و نیز در مقابل شرحی از بدترین حالات ممکن که در آن تمام ترسها و اضطرابها روی میدهدـ را بنویسند. سپس به پاسخگو میگویند اگر برای حالات نخست حداکثر نمره 10 و برای حالات دوم حداقل نمره صفر را بخواهیم منظور نماییم. به مرتب نمودن وضع موجود خود بر روی یک سلسله مراتب (از 0 تا 10) اقدام نمائید(همان:41).
SWB: گر چه در جای جای این مقاله از طیف swb سخن به میان آمده؛ اما توضیح روشن و آشکاری درباره آن ارائه نشده است لیکن گفته شده که در این طیف به علت داشتن چشماندازهای زمانی در اندازهگیری اجزایش، کار از دقت بالا تری برخور دار است(همان:37).نیز به نظر میرسد Tswls و SASS زیر مجموعه SWB باشند(همان:47). در این تحقیق TSWLS که مشتمل بر سه خرده طیف رضایت از زندگی در گذشته، رضایت از زندگی در حال، رضایت از زندگی در آینده است هر کدام از 5 معرف و با استفاده از طیفی که در شکل لیکرت است و از کاملاً ناراضی “1” تا کاملاً راضی “7” میباشند. تهیه شده است معرفهای TSWLS همگی دارای بار ارزشی مثبت بوده و لذا نمرات بالاتر هر فرد بیانگر رضایت از زندگی بیشتر در او است (همان:41). البته آنچه در اینجا شایسته است مورد توجه قرار گیرد این است که مثبت بودن بار ارزشی گویهها، ممکن است سبب شود دقت پاسخگو کم گردد(همان:39). زیرا اصولاً افراد تمایل به موضعگیری مثبت و همنوایی با گویه را دارند.
برخی نکات که البته در این تحقیق به صورت حاشیهای مورد اشاره قرار گرفت ولی شاید دارای اهمیت باشد عبارتند از: الف: رضایت از زندگی در حوزهای خاص متأثر از رضایت از زندگی در حوزههای وی
ژه مانند رضایت از کار، رضایت از اوقات فراغت، و نیز سلامتی است(داینر ودیگران،53:1999).ب: رضایت از زندگی در این تحقیقات رضایت کلی از زندگی است و در این تحقیقات بر اساس معیارهای عمدتاً ذهنی اندازهگیری شده است و آن به این دلیل است که به مردم اجازه داده شود تا بر اساس نظام ارزشی شخصی خودشان، اهمیت هر حوزهای از زندگیشان را بیان نمایند(همان:53). ج: میان مثبت نگری و رضایت از زندگی در زمان فعلی فرد پیوند و رابطه وجود دارد(مارشال ودیگران،1992).و بر اساس آن رضایت از زندگی در زمان حال و آینده به یکدیگر مرتبط است.
و بحثهای متقاعد کنندهای صورت پذیرفته که نتیجه آن این است که بین ساختار شخصیتی فرد در آینده و تجارب حال و گذشته وی رابطهای است بلکه در واقع اولی مشتق شده و برخاسته از دومی است.
2-2-2-3- رضایت از زندگی در میان دانشآموزان خارجی( دیوید لکلند262001)
محقق به
Leave a Reply