
اذعان می دارد که این مدل قادر است اشکال پیشین تحقیق را در خود جای دهد.
در این نگاه کیفیت زندگی نمیتواند یک وسیله اندازهگیری ثابت استانداردی داشته باشد اگر کسی سعی نماید از شرایط یا وضعیت بالای کیفیت زندگی در مونترال که مطابق تحقیقی که sufian (1993) انجام داده در بین 98 شهر از بزرگترین شهر های دنیا درصدراست به آنتراکتیکا35 برود کیفیت زندگی همان نخواهد بود، آشکار است که ویژگیهای اقلیمی، مکانشناسی و فیزیکی و رفاه مادی ] در این دو شهر [کاملاً متفاوت است لذا شاخص های qol بر اساس زمینه] جغرافیایی [یک ناحیه متفاوت است . در بسیاری از مطالعات مربوط به qol محدودیت هایی وجود دارد. میتوان گفت از دلایل فراموش نمودن جنبه ذهنی ” qol ” این محدودیت است که اطلاعات در دسترس نیست تا بتوانیم احساس رضایت را در میان استانها نواحی و شهر ها و یا برخی واحد های دیگر تفکیک و مقایسه نمود. (ویش1986 ) بیان نمود که کیفیت زندگی در یک حومه شهری شبیه است به کیفیت زندگی پیشنهاد شده در یک حومه شهری دیگر و نه شبیه کیفیت زندگی در یک ناحیه مرکزی شهر مشکلات ویژهای در جمعآوری اطلاعات در کشورهای در حال رشد قابل رویت است(همان:167). مشکلات اصلی در گردآوری اطلاعات عبارت است از میزان پایین دسترسی به منابع اطلاعات و نیز ناکارامدی و نقص در اطلاعات بدست آمده و کمبودهایی در جمعآوری آنهامطالعه موردی qol در ناحیه شهری استانبول (آتالیک وبیکن،1996: 168). نمونه مورد بررسی مشتمل بر384از افرادی است که مقیم استانبول و از 22 بخش مختلف شهر مطابق تقسیمات شهرداری انتخاب شده اند . در واقع شهر استانبول مشتمل بر 32 بخش است اما در این تحقیق 22 مورد از آنها در نظر گرفته شده است .به منظور ایجاد یک نمونهگیری قشر بندی شده در شهر استانبول، این 22 بخش انتخاب شدهاند که نمونهگیری در آنها بر حسب ویژگیهای جمعیتی است. یعنی این روش نمونهگیری مهمترین ویژگی این شهر که مهاجر پذیری است را در نظر میگیرد. هدف اصلی پرسشنامه فهم رضایت از زندگی مردم در زندگی روزمره است به منظور تشخیص ]میزان[ رضایت مشارکت کنندگان که مقیم استانبول بودند از آنان در خواست شد که با توجه به 18 ویژگی مختلف که درباره کیفیت زندگی qol میباشد (مانند مکان زندگی)، در طیفی که عدد 1 در آن حکایت از رضایت خیلی زیاد عدد 4 حکایت از رضایت خیلی کم دارد؛ شرحی از میزان رضایتمندیشان ارائه دهند؛ که به صورت زیر بیان میشود: Q = f (Q1 , Q2 , … Qn)
که در آن “Q” اندازه کل کیفیت زندگی یک فرد است متغیر وابسته. Qn ….., Q2 Q1 میزان رضایت از کیفیت زندگی در حوزههای مختلفی است که ارائه شده است. در این نمونه متغیرهای مستقل که میزان رضایت را در qol تعیین مینمایند به شرح ذیل است:
آلودگی=
E1
سهولت در امر خرید=
S1
هزینه زندگی=
C1
فراهم بودن آموزش=
E2
آب و هوا=
C2
میزان آلودگی صوتی=
N
سفر به قصد کار=
T1
فرصتهای شغلی=
j6
روابط با همسایگان=
R
ازدحام=
C3
پارکهاوفضای سبز=
P
شرایط سکونت=
H1
اوقات فراغت=
L
سلامتی=
H2
میزان جرم=
C3
ورزش=
S2
ترافیک سنگین=
T2
دسترسی به حمل و نقل عمومی
(همان:170-168).
A
نتایج، بیانگر این است که سطح رضایت از زندگی در بخشی که با استفاده از طیف اندازهگیری شده است میزان رضایت از زندگی در حد متعادل و متوسط است که همچنانکه در جدول I و شکل 3 ]از مقاله مذکور [ نشان داده شده است در فاصله 3750/ تا 2155/ میباشد.
با استفاده از تحلیل رگرسیون از نوع استپ وایز36 متغیرها وارد و جابجا شدند که آنهایی که اهمیت داشتند عبارتند از “سلامتی، آب و هوا، ازدحام، ورزش، شرایط اسکان، عزیمت به محل کار و آلودگی محیط”. که موارد مذکور مهمترین عوامل تعیین کننده در سطح رضایت از زندگی برای بخشهای نمونهگیری شده، هستند. گر چه نمرات آن ضرایب چندان بالا نیست و اجازه پیشبینی به صورت کلی را به ما نمیدهد؛ معالوصف در تعدادی از بخشها تعدادی متغیر تعیین کنندهتر است(همان:173-171).
2-2-2-5- کیفیت زندگی و رضایت( دیچ ودیگران372000)
محقق در تحقیقی تحت عنوان” عملکرد دانشآموز، امور مرتبط با آن و خوشبختی فردی ـ اجتماعی ” به بررسی کیفیت زندگی و رضایت در بین چهارصد و شصت و هفت هزار نفر از دانشجویان و فارغالتحصیلان دانشگاه رود38 در ایسلند پرداخته شده است تا روابط میان متغیرهای اصلی و امور مرتبط با آن و حوزههای با اهمیت را بررسی نماید؛ و نیز قصد اندازهگیری رضایت شخصی ـ اجتماعی و خوشبختی فردی را دارد(دیچ ودیگران،41:2000 به نقل از قهرمان،1384). این تحقیق به ویژه در ارتباط با جوانان و دانشجویان به بررسی روابط بین کیفیت زندگی و خشنودی از سویی و ترکیبی از عوامل فردی ـ اجتماعی، شناختی و رفتاری میپردازد.(هارلو ونیوکمب1990)39 نشان دادند که هفت عامل عمده دارای تاثیری مثبت و دو عامل دارای تاثیری منفی هستند. عوامل مثبت مذکور عبارتند از: هدف در زندگی، فرصتهای دریافت شده، رضایت کاری، سلامت، دوستان، خانواده و روابط صمیمی و دو عامل منفی نیز که شامل فقدان قدرت و احساس تهی بودن 40است. که متغیرهای مذکور مدلی را فراهم میآورند که به زندگی جوانان معنی میبخشد(همان:48).این تحقیق بر مبنای دو سوال اصلی است که یکی از آنها که مرتبط با کار تحقیقی ما است عبارت است از:
مهمترین متغیرهایی
که قابلیت پیشبینی خوشبختی فردی را دارد چیست؟ و در نهایت این تحقیق در نظر دارد که با استفاده از نتایج آن به بهبود ویژگیهای روانسنجی کیفیت زندگی و رضایت دانشآموزان یا به اختصار SQOLAS بپردازد(همان:49). در این تحقیق متغیرهای جمعیت شناختی زیادی مورد بررسی قرار گرفت که عبارتند از سن، جنس، تعداد فرزند، قومیت، وضعیت شغلی، ساعات کار، میزان آموزش رسمی فرد، مقطع تحصیلی، وضعیت فارغالتحصیلی دانشآموز، ورود مجدد دانشآموز ]به یک مقطع تحصیلی جدید[ و اینکه چند سال بین آموزش قبلی و زمان فعلی فرد فاصله شده است (همان:51). در این تحقیق برای مقیاس خوشبختی معنوی 41یا SWBS بر طبق نظر )الیسون1993( 42 دو خرده مقیاس تعریف شده است. امّا آنچه پیش از آن قابل ذکر است اینکه در تعریف SWB هیچ تعریف خاصی را ذکر نکردهاست به این منظور که پاسخگو از یک گستره وسیع و کلی به بازنگری میزان خوشبختی خود بپردازد.
همچنانکه ذکر شد این طیف از دو خرده مقیاس تشکیل شده است: خوشبختی زیستی43 و خوشبختی دینی44….. در این تحقیق صرفاً از خوشبختی زیستی برای بررسی مقیاس کیفیت زندگی و رضایت استفاده شده است. ….. در این تحقیق رضایت شخصی از طریق یک گویه که در قالب طیف پنج گزینهای لیکرت آورده شده؛ پرسیده گشته است: “شما به عنوان یک شخص چقدر از خودتان رضایت دارید؟” و پاسخ-ها از بسیار راضی تا ناراضی بود(همان:53).
برخی نتایج این تحقیق قابل تلخیص در جدول ذیل است که بر اساس همبستگی پیرسون میان متغیرها ارائه میگردد. شایان ذکر است که کلیه روابط مذکور ـ که بخشی از فرضیات تحقیق است ـ معنادار میباشد و یا به عبارتی این فرضیات تائید گردیده است.
جدول2-18کیفیت زندگی و رضایت
رضایت فردی ـ اجتماعی
و
خوشبختی/جهت زندگی
61/0=r
رضایت فردی ـ اجتماعی
و
عملکرد دانشگاهی
26/0= r
رضایت فردی ـ اجتماعی
و
فرایند شناختی عمیق
31/0= r
رضایت فردی ـ اجتماعی
و
مشاوره قبلی
23/0= r
رضایت فردی ـ اجتماعی
و
تمایل برای مشاوره بعدی
31/0= r
(همان:65).
2-2-2-6- دنیا طلبی و نسبت آن با رضایت از زندگی (رایان ودیوروایس45 2000)
محقق به تحقیقی نحت عنوان ” دنیا طلبی و نسبت آن با رضایت از زندگی ” پرداخته است . این تحقیق درباره پیامدهای اتخاذ یک سبک زندگی مبتنی بر دنیا طلبی است ” نمونه آماری این تحقیق 162 نفر استرالیایی از ناحیه شهری Perth بودند که 6/55 درصد پاسخگویان این تحقیق زن و 4/44 درصد آنان مرد و میانه سنی آنها 5/44 سال بود ” (رایان ودیوروایس:190).مراد از دنیا طلبی که برای معادل کلمه ماتریالیسم46 آورده شده است سازهای است که در تعریف آن دو رویکرد متفاوت وجود دارد.
رویکرد نخست بلک47 1984 مبتنی بر برخی ویژگیهای شخصیتی همچون اهل چشم و همچشمی بودن، بخیل بودن است(همان:187).
ورویکرد دوم48 داوسن1992 ارزش دانستن محوریت و قدرت، اهل خوشگذرانی بودن و موفقیت را در مالکیت هر چه بیشتر دانستن است. که رویکرد اخیر در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است (همان:186).
بنابراین آنچنانکه از فحوای مقاله بر میآید مراد از دنیاگرایی، میزان دارایی و ثروت افراد نیست بلکه گرایش و تمایل به کسب دارایی و ثروتاندوزی است به تعبیری دیگر ممکن است فردی بضاعت مالی چندانی نداشته باشد ولی ویژگیهای مذکور را ارزش تلقی کرده و عملاً جویای آن باشد. در این تحقیق رضایت از زندگی با استفاده از شاخصهایی از طیف خوشی فراوان49 که متعلق به (اندروز و وایتی50 1976) است؛ استفاده شده، رضایت کلی از زندگی و رضایت از زندگی در هفت حوزه اسکان، معیار زندگی -منظور از معیار زندگی میزان تملک مادی است (همان:186 ) زندگی خانوادگی،موفقیتها، شغل، سلامتی، میزان خرسندی و شادی، دنیا طلبی از طریق 14 معرف از نسخه اصلاح شده از طیف دنیاگرایی (Richins and Dawson (1990, 1992)) استفاده شده است (همان:191). همبستگی پیرسون از نوع Product – Moment آشکار نمود که هر یک از ابعاد زندگی بطور معنیداری با زندگی به مثابه یک کل مرتبط بود. نتایج این بررسی حکایت از آن داردکه، افرادی که به لحاظ دنیاطلبی در مرتبه بالاتری هستند رضایت کلی از زندگیشان کمتر است. و نیز در حوزههای” معیار زندگی”] که بر میزان تملک مادی فرد تأکید دارد[. “زندگی خانوادگی” و”میزان خرسندی و شادی” کمتر است. حوزههای مذکور برخی بر تملکمادی و برخی بر روابط بین فردی تأکید دارد(همان:193).
2-2-2-7- رضایت از زندگی و توسعه ( اینگلهارت1998)
رونالد اینگلهارت تحقیقی درمورد رضایت از زندگی و توسعه دارد، نتایجی که او از اطلاعات مربوط به رضایت از زندگی میگیرد را میتوان به شرح زیر خلاصه کرد.
رضایت از زندگی و خوشبختی با سطوح نسبتاً بالای توسعه اقتصادی متناسب است. در این میان امنیت اقتصادی باعث سطح بالای رضایت از زندگی میشود، از این رو باید انتظار داشته باشیم ملل مرفه سطوح نسبتاً بالاتر رضایت از زندگی را نسبت به ملل فقیر نشان دهند. همبستگی کلی بین تولید سرانه ناخالص ملی و رضایت از زندگی، 67 درصد است. (اینگلهارت، 1998: 33).
2-2-2-8- احساس میزان رضایت و امنیت( برادبورن وکاپلوویتز،2001 به نقل از قهرمان،1384).
نورمن برادبورن51 و دیوید کاپلوویتز52 از مرکز ملی بررسی افکار (NORC)53 امریکا از اولین کسانی بودند که دست به سنجش احساس میزان رضایت و امنیت مردم زدند. آنها به اهمیت رضایت از زندگی در سیاستگذاری توسعه اجتماعی و برنامهریزیهای ملی دولتها اشاره کردهاند (25: 2001 Hewstone,).
2-2-2-9- احساس خ
وشبختی با بیگانگی و بیاعتمادی همبستگی( اینگلهارت1994).
احساس خوشبختی با بیگانگی و بیاعتمادی همبستگی دارد (اینگلهارت، 1994: 43).
2-2-2-10- همبستگی رضایت از زندگی با توسعه اجتماعی و اقتصادی( بیکر،1990).
رضایت از زندگی با توسعه اجتماعی و اقتصادی همبستگی دارد (1990 baker, به نقل از نایبی، 1374: 13).
2-2-2-11- بهروزی در آمریکا (کانورس 1976)
کانورس در پژوهشی با عنوان “بهروزی در آمریکا”، به نقل از اینگلهارت (1990) در کتاب “تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی”. همچنین نتایج سایر پژوهشها حکایت از آن دارد که 20 درصد مردم جوامع غربی خود را خوشبخت میدانند و از زندگی خود کاملاً رضایت دارند، 58 درصد نسبتاً خوشبخت و 20 درصد خود را چندان خوشبخت نمیدانند (اینگلهارت، 1390: 248).
2-2-2-12- همبستگی رضایت از زندگی با پایگاه
Leave a Reply