پس از جنگ جهانی دوم، گردشگری در تمام طبقات اجتماعی جوامع صنعتی غربی مورد پذیرش قرار گرفت و به عنوان یک پدیده جمعی مدرن شناخته شد. توسعه در زمینه گردشگری از طریق افزایش استانداردهای زندگی، کاهش میزان کار سالیانه و همچنین تعدد مرخصی های با حقوق و رشد سریع در وسایل حمل و نقل در کشورهای غربی صنعتی امکان پذیر شده است (خاکساری، 1391: 8).
رشد روزافزون و پرشتاب گردشگری بسیاری از صاحبنظران را بر آن داشته است که قرن بیستم را قرن گردشگری بنامند. آنتونیو ساوینیاک[1] دبیر کل پیشین سازمان جهانگردی در ۱۹۹۸ ، اعلام کرد: گردشگری در پایان قرن بیستم به صنعت شماره یک جهان تبدیل خواهد شد. بسیاری از کشورها این صنعت پویا را منبع اصلی درآمد، اشتغال زایی، رشد بخش خصوصی و توسعه ساختار زیربنایی می دانند (میرزایی، 1388: 51). تجربه‌های سفر، اثرات ژرف و عمیقی بر جامعه و مسافر دارد، زیرا اغلب تجربیات سفر جزء مهم‌ترین و برجسته‌ترین خاطرات زندگی است. (الوانی،۱۳۸۵: ۱۵۶). سفر، تأثیرات برجسته و مشخصی بر درک ملی و شناسایی سایر افراد دارد. حضور بازدیدکنندگان در هر کشوری بر الگوی زندگی افراد بومی تأثیر می‌گذارد. بازدید کنندگان نیز تحت تأثیر فرهنگ کشور میزبان و ارزش‌های موجود در آن قرار می‌گیرند. از سوی دیگر «صنعت جهانگردی همواره عاملی برای پیشرفت وضع اقتصادی بوده است. همچنین این صنعت می‌تواند موجب تغییرات اقتصادی و اجتماعی شود؛ در سایه گفتگو و ایجاد رابطۀ متقابل بین مردمان دو ناحیه، پیام صلح بدهد و از آن جا که این صنعت به ارائه خدمت متکی است می‌تواند موجب افزایش اشتغال و درآمد شود(گی، ۱۳۸۵: ۳-۲۶۲).
صنعت گردشگری آمیزه ای از فعالیت های مختلف است که به صورت زنجیره ای در جهت خدمت رسانی به گردشگران انجام می گیرد بنابراین گردشگری شامل تمامی پدیده ها و روابط حاصل از تعامل گردشگران، عرضه کنندگان و فروشندگان محصولات جهانگردی، دولت ها و جوامع میزبان در فرایند جذب و پذیرایی از گردشگران می باشد (زنگی آبادی و همکاران، 1385: 132).
2-2 گردشگر (توریست)
گردشگر مسافری است که برای مدتی بیش از یک شب و کمتر از یک سال به منظور تفریح، تجارت، دیدار اقوام و آشنایان و مقاصد دیگر در مکانی دور از محیط معمولی خود اقامت می کند. گردشگری از بعد تقاضا به سه شکل صورت می گیرد:
- گردشگران داخلی: به ساکنان یک کشور که فقط داخل آن کشور مسافرت می کنند اطلاق می گردد.
- گردشگران خارجی: به افرادی که ساکن یک کشور نیستند و به آن کشور مسافرت می کنند، اطلاق می گردد.
- گردشگری خارجی: به افراد ساکن یک کشور که به خارج از آن کشور مسافرت می کنند، گفته می شود.
افرادی مانند پیله وران، مهاجران موقت، مهاجران دائم، چادرنشین ها، مسافران عبوری، نیروهای مسلح و کارکنان در حال مأموریت دولت، در آمار گردشگری لحاظ نمی شوند (زنگی آبادی و همکاران، 1385: 132-133).
[1] Antonio Savignak