مؤلفه­های مدیریت دانش

مؤلفه­های مدیریت دانش عواملی هستند که در اجرای مدیریت دانش نقش اساسی دارند (ابطحی و صلوتی، 1385) . نظرات صاحب­نظران در مورد مؤلفه­های مدیریت دانش متفاوت است. در جدول 2-1 ، نظرات آن­ها به­طور خلاصه نشان داده شده است (کاظم زاده، 1386) .

جدول 2-1- مؤلفه­های مدیریت دانش (منبع: کاظم زاده، 1386)

نام دانشمند	سال	مؤلفه­ها	منبع
نوناکو و تاکوچی	1995	محتوای دانش، مدیریت تغییر و تحول، عدم تمرکز و انعطاف­پذیری	نوناکو و تاکوچی، 1995
داونپورت[1]	1995	جنبه فنی (فن­آوری و ساختار سازمانی) ، جنبه غیر فنی (فرهنگ سازمانی و سرمایه انسانی)	داونپورت، 1995
هوسپای و جاشی[2]	1999	فرهنگ، مدیریت، فن­آوری، سازگاری سازمانی، انگیزه کارمندان فنی، عوامل بیرونی	هوسپای و جاشی، 1999
اسکیرم[3]	2000	رهبری، زیرساخت­های فنی، ساختار و چشم­اندازهای سازمانی	ابطحی و صلوتی، 1384
پروست، روب و رودمهاردت	2000	قابلیت­های فردی، قابلیت­های سازمانی، فرایندهای گروهی، تعاملات	رحمان سرشت، 1384
دلوتا[4]	2000	کارکنان، فرایندها، فن­آوری	فرهادی، 1383
لیبووتیز[5]	2001	عوامل ساختاری، فرهنگ، فن­آوری و تشویق کارکنان به توزیع دانش	لیبووتیز، 2001
بات[6]	2001	فرهنگ، فن­آوری، افراد و تعامل بین آن­ها	بات، 2001
گاندی[7]	2001	دانش، مدیریت، فن­آوری اطلاعات، فرهنگ سازمانی	صراف­زاده و حاضری، 1384
گارد[8]	2001	ساختار، فرایندها، کارکنان، ارتباطات، زیربنای فنی و سازمانی، فرهنگ	گارد، 2001
لویسر[9]	2004	فن­آوری­های ارتباطی و رایانه­ای، متخصصان	خاتمیان­فر و رحیمی، 1384
برگرون[10]	2006	سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، فن­آوری و فرایندها	برگرون، 1386

مرور تعاریف عوامل و مؤلفه­های مدیریت دانش نشان می­دهد که، مهم­ترین آن­ها عبارتند از: 1- افراد (منابع انسانی) 2- فن­آوری 3- فرهنگ 4- فرایند (نوناکا و تاکوچی، 1995) . اینک به تشریح چهار مؤلفه مشترک و اصلی مدیریت دانش می­پردازیم.

 

1. افراد (منابع انسانی)

کارکنان موضوع محوری مدیریت دانش هستند، به­طوری که باید به یادگیری از دیگران علاقه و اشتیاق نشان دهند، از تجربیات گذشته­شان یاد بگیرند و به انتقال دانش و تجربیاتشان به دیگران اهمیت دهند.

کارکنان به عنوان ایجاد کننده، منتشر کننده و استفاده کننده از دانش، تشکیل مجموعه­ای را می­دهند که فرهنگ سازمانی را جهت خلق و انتشار دانش آماده می­سازند (فرهادی، 1383) . مهم­ترین چالش در مدیریت دانش اطمینان از مشارکت اعضا در سهیم­سازی دانش، همکاری و کاربرد مجدد دانش برای نتایج است (عدلی، 1384) .

 

2. فن­آوری

فن­آوری به مجموعه ابزارها و فنون و روش­های ذخیره­سازی، پردازش، اشاعه و تولید اطلاعات گفته می­شود (فرهادی، 1383) .

فن­آوری در تمامی فرایندهای مدیریت دانش­مدار مورد استفاده قرار می­گیرد، اما مشکل اصلی در انتخاب فن­آوری مناسب است. فن­­آوری اطلاعات نقش مهمی را در پیاده­سازی مدیریت دانش دارد و به کاربران اجازه می­دهد که به دانش مورد نیاز دست پیدا کرده و با یکدیگر و به­خصوص با متخصصان داخل و خارج کشور، ارتباط برقرار کنند. پست الکترونیک، اینترانت، اینترنت و سایر ابزارهای مبتنی بر وب و حتی نمابر و تلفن جزء فن­آوری­های ارتباطی هستند. همین­طور، فن­آوری به ما کمک می­کند که کار گروهی را ایجاد کنیم. اعضای گروه می­توانند هم­زمان و یا غیرهم­زمان بر روی یک موضوع فعالیت کنند و در عین حال از لحاظ فیزیکی در یک مکان نباشند (نوروزیان، 1385) .

 

3. فرهنگ

برای بسط دانش، مجموعه باید هر فعالیتی را در راستای توسعه تعامل منطقی بین کارکردها هدایت نمود. مدیریت دانش به تغییر همکاری به منظور ممکن ساختن اشتراک اطلاعات اشاره دارد (تاونلی[11]، 2001) . یکی از مهم­ترین تواناسازی­های مدیریت دانش، فرهنگ باز سازمان است که مشوق تعامل با یکدیگر و تبادل نظرات و تجربیات است و به کارکنان اجازه می­دهد که بتوانند، بدون ترس از بازخواست صدایشان را به گوش دیگران برسانند. عدم وجود فرهنگ باز سازمانی که مشوق همکاری، اعتماد، اشتراک دانش، گوش دادن، یادگیری و خلاقیت باشد، می­تواند مانع اصلی توسعه و به­کارگیری یک تحقیق موفقیت­آمیز مدیریت دانش باشد (گاندی، 2004) .

 

4. فرایند

سازمان­ها باید آموزش، تحرک و بالندگی همه کارکنان سازمانی را از طریق برگزاری دوره­های آموزشی، اعطای مأموریت­های برون­سازمانی، تبادل کارکنان و نظیر آن مورد توجه قرار دهند و سپس انگیزه­ها و محرک­های لازم برای ایجادد روحیه به­اشتراک­گذاری دانش را برای کارکنان پیش­بینی کنند. انجام این موارد نیازمند وجود فرایندهای سازمانی است که بستر مقرراتی و سازمانی لازم برای انجام موارد فوق را فراهم می­آورد (حسن­زاده، 1386) .

 

 

 

[1] .Dovenport

[2] . Holsupple & Joshi

[3]. Skyrme

[4] . Delotta

[5] . Lybvvtyz

[6] . Bhat

[7]. Gandhi

[8] . Guard

[9] . Lvysr

[10] . Brgrvn

 

[11] .Townley