مؤلفه های مدیریت دانش کدامند؟ - پرتال علمی دانشگاهی ثمین

مؤلفههای مدیریت دانش

مؤلفههای مدیریت دانش عواملی هستند که در اجرای مدیریت دانش نقش اساسی دارند (ابطحی و صلوتی، 1385) . نظرات صاحبنظران در مورد مؤلفههای مدیریت دانش متفاوت است. در جدول 2-1 ، نظرات آنها بهطور خلاصه نشان داده شده است (کاظم زاده، 1386) .

جدول 2-1- مؤلفههای مدیریت دانش (منبع: کاظم زاده، 1386)

نام دانشمند	سال	مؤلفهها	منبع
نوناکو و تاکوچی	1995	محتوای دانش، مدیریت تغییر و تحول، عدم تمرکز و انعطافپذیری	نوناکو و تاکوچی، 1995
داونپورت[1]	1995	جنبه فنی (فنآوری و ساختار سازمانی) ، جنبه غیر فنی (فرهنگ سازمانی و سرمایه انسانی)	داونپورت، 1995
هوسپای و جاشی[2]	1999	فرهنگ، مدیریت، فنآوری، سازگاری سازمانی، انگیزه کارمندان فنی، عوامل بیرونی	هوسپای و جاشی، 1999
اسکیرم[3]	2000	رهبری، زیرساختهای فنی، ساختار و چشماندازهای سازمانی	ابطحی و صلوتی، 1384
پروست، روب و رودمهاردت	2000	قابلیتهای فردی، قابلیتهای سازمانی، فرایندهای گروهی، تعاملات	رحمان سرشت، 1384
دلوتا[4]	2000	کارکنان، فرایندها، فنآوری	فرهادی، 1383
لیبووتیز[5]	2001	عوامل ساختاری، فرهنگ، فنآوری و تشویق کارکنان به توزیع دانش	لیبووتیز، 2001
بات[6]	2001	فرهنگ، فنآوری، افراد و تعامل بین آنها	بات، 2001
گاندی[7]	2001	دانش، مدیریت، فنآوری اطلاعات، فرهنگ سازمانی	صرافزاده و حاضری، 1384
گارد[8]	2001	ساختار، فرایندها، کارکنان، ارتباطات، زیربنای فنی و سازمانی، فرهنگ	گارد، 2001
لویسر[9]	2004	فنآوریهای ارتباطی و رایانهای، متخصصان	خاتمیانفر و رحیمی، 1384
برگرون[10]	2006	سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، فنآوری و فرایندها	برگرون، 1386

مرور تعاریف عوامل و مؤلفههای مدیریت دانش نشان میدهد که، مهمترین آنها عبارتند از: 1- افراد (منابع انسانی) 2- فنآوری 3- فرهنگ 4- فرایند (نوناکا و تاکوچی، 1995) . اینک به تشریح چهار مؤلفه مشترک و اصلی مدیریت دانش میپردازیم.

افراد (منابع انسانی)

کارکنان موضوع محوری مدیریت دانش هستند، بهطوری که باید به یادگیری از دیگران علاقه و اشتیاق نشان دهند، از تجربیات گذشتهشان یاد بگیرند و به انتقال دانش و تجربیاتشان به دیگران اهمیت دهند.

کارکنان به عنوان ایجاد کننده، منتشر کننده و استفاده کننده از دانش، تشکیل مجموعهای را میدهند که فرهنگ سازمانی را جهت خلق و انتشار دانش آماده میسازند (فرهادی، 1383) . مهمترین چالش در مدیریت دانش اطمینان از مشارکت اعضا در سهیمسازی دانش، همکاری و کاربرد مجدد دانش برای نتایج است (عدلی، 1384) .

فنآوری

فنآوری به مجموعه ابزارها و فنون و روشهای ذخیرهسازی، پردازش، اشاعه و تولید اطلاعات گفته میشود (فرهادی، 1383) .

فنآوری در تمامی فرایندهای مدیریت دانشمدار مورد استفاده قرار میگیرد، اما مشکل اصلی در انتخاب فنآوری مناسب است. فنآوری اطلاعات نقش مهمی را در پیادهسازی مدیریت دانش دارد و به کاربران اجازه میدهد که به دانش مورد نیاز دست پیدا کرده و با یکدیگر و بهخصوص با متخصصان داخل و خارج کشور، ارتباط برقرار کنند. پست الکترونیک، اینترانت، اینترنت و سایر ابزارهای مبتنی بر وب و حتی نمابر و تلفن جزء فنآوریهای ارتباطی هستند. همینطور، فنآوری به ما کمک میکند که کار گروهی را ایجاد کنیم. اعضای گروه میتوانند همزمان و یا غیرهمزمان بر روی یک موضوع فعالیت کنند و در عین حال از لحاظ فیزیکی در یک مکان نباشند (نوروزیان، 1385) .

فرهنگ

برای بسط دانش، مجموعه باید هر فعالیتی را در راستای توسعه تعامل منطقی بین کارکردها هدایت نمود. مدیریت دانش به تغییر همکاری به منظور ممکن ساختن اشتراک اطلاعات اشاره دارد (تاونلی[11]، 2001) . یکی از مهمترین تواناسازیهای مدیریت دانش، فرهنگ باز سازمان است که مشوق تعامل با یکدیگر و تبادل نظرات و تجربیات است و به کارکنان اجازه میدهد که بتوانند، بدون ترس از بازخواست صدایشان را به گوش دیگران برسانند. عدم وجود فرهنگ باز سازمانی که مشوق همکاری، اعتماد، اشتراک دانش، گوش دادن، یادگیری و خلاقیت باشد، میتواند مانع اصلی توسعه و بهکارگیری یک تحقیق موفقیتآمیز مدیریت دانش باشد (گاندی، 2004) .

فرایند

سازمانها باید آموزش، تحرک و بالندگی همه کارکنان سازمانی را از طریق برگزاری دورههای آموزشی، اعطای مأموریتهای برونسازمانی، تبادل کارکنان و نظیر آن مورد توجه قرار دهند و سپس انگیزهها و محرکهای لازم برای ایجادد روحیه بهاشتراکگذاری دانش را برای کارکنان پیشبینی کنند. انجام این موارد نیازمند وجود فرایندهای سازمانی است که بستر مقرراتی و سازمانی لازم برای انجام موارد فوق را فراهم میآورد (حسنزاده، 1386) .

[1] .Dovenport

[2] . Holsupple & Joshi

[3]. Skyrme

[4] . Delotta

[5] . Lybvvtyz

[6] . Bhat

[7]. Gandhi

[8] . Guard

[9] . Lvysr

[10] . Brgrvn

[11] .Townley