تاریخچه بیمه در ایران
بیمه به شکل سنتی آن به مفهوم وجود نوعی تعاون و هم‌یاری اجتماعی به‌منظور سرشکن کردن زیان فرد و یا افراد معدود بین همه افراد گروه یا جامعه در ایران سابقه طولانی داشته و همواره مردم این مرز و بوم با الهام از تعالیم اسلامی و فرهنگی خود برای کمک به جبران خسارت‌های ناخواسته‌ای که برای دیگر هم‌وطنان و حتی مردم دیگر کشورها پیش می‌آمد فعال و پیشگام بوده‌اند. با وجود این بیمه شکل حرفه‌ای و امروزی آن برای اولین بار در سال 1269 هجری شمسی در کشور ما مطرح گردیده است.
در این سال مذاکراتی بین دولت ایران و سفارت روس به عمل آمد و متعاقب آن امتیاز فعالیت انحصاری در زمینه بیمه و حمل و نقل برای مدت 75 سال به یک تبعه روس بنام لازارپلیاکف واگذار شد. با این وجود نامبرده ظرف مهلت سه سالی که جهت آغاز فعالیت بیمه‌ای برای وی در نظر گرفته شده بود قادر به تأسیس شرکت بیمه مورد نظر نگردید و به همین جهت این امتیاز از وی سلب شد. متعاقباً در سال 1289 هجری شمسی دو شرکت بیمه روسی به نامهای نادژدا و کافکازمرکوری اقدام به تأسیس نمایندگی بیمه جهت بازدید و پرداخت خسارت در ایران نمودند.
آغاز فعالیت جدی در زمینه بیمه را می‌توان سال 1310 هجری شمسی دانست. زیرا در این سال قانون و نظام‌نامه راجع به ثبت شرکت‌ها در ایران و به تصویب رسید و متعاقب آن بسیاری از شرکت‌های بیمه خارجی از جمله گستراخ-آلیانس-ایگل استار- یورکشایر- رویال- ویکتوریا- ناسیونال سوئیس- فنیکس- اتحاد الوطنی و … اقدام به تأسیس شعبه یا نمایندگی در ایران نمودند.
گسترش فعالیت‌های شرکت‌های بیمه خارجی مسئولان کشور را متوجه ضرورت تأسیس یک شرکت بیمه ایرانی کرد تأسیس و فعالیت رسمی خود را از اواسط آبان‌ماه همان سال آغاز شد.
تأسیس شرکت بیمه ایران را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ فعالیت بیمه شگور دانست زیرا از آن پس دولت با در اختیار داشتن تشکیلات اجرائی مناسب قادر به کنترل بازار و نظارت بر فعالیت مؤسسات بیمه خارجی گردید. دو سال بعد از تأسیس شرکت سهامی بیمه ایران یعنی در سال 1316 قانون بیمه در 36 ماده تدوین و به تصویب مجلس شورای ملی رسید. پس از آن نیز مقررات دیگری در جهت کنترل و نظارت بر فعالیت مؤسسات بیمه از طریق الزام آن‌ها به واگذاری 25 درصد بیمه‌نامه‌های صادره بصورت اتکائی اجباری به شرکت سهامی بیمه ایران وضع شد و الزام به بیمه کردن کالاهای وارداتی و صادراتی و اموال موجود در ایران و ایرانیان مقیم کشور نزد یکی از مؤسسات بیمه که در ایران به ثبت رسیده‌اند بر استحکام شرکت‌های بیمه افزود. شرکت سهامی ایران با حمایت دولت به فعالیت خود ادامه داد و این حمایت منجر به تقویت نقش این شرکت در بازار بیمه کشور و توقف تدریجی فعالیت شعب و نمایندگی‌های شرکت‌های بیمه خارجی گردیده بود بطوری که در سال 1318 بیش از 75 درصد از بازار بیمه‌ای کشور در اختیار شرکت بیمه ایران قرار گرفت و پنج شرکت بیمه خارجی که در آن‌زمان در ایران فعالیت می‌کردند جمعاً موفق به کسب کمتر از 25 درصد از حق بیمه بازار شدند.
این روند کماکان ادامه یافت تا آنکه در سال 1331 بر اساس مصوبه هیئت دولت کلیه شرکت‌های بیمه خارجی موظف شدند جهت ادامه فعالیت خود در ایران مبلغ 250 هزار دلار به عنوان ودیعه نزد بانک ملی ایران تودیع نمایند و پس از آن نیز منافع سالیانه خود را تازمانی‌که این مبلغ به پانصد هزار دلار برسد بر آن بیفزایند. این تصمیم موجب تعطیل شدن کلیه نمایندگی‌ها و شعب شرکت‌های بیمه خارجی در ایران به استثنا دو شرکت بیمه یورکشایر و اینگستراخ گردید و شرایط را برای گسترش فعالیت شرکت‌های بیمه ایرانی فراهم ساخت.
اولین شرکت بیمه خصوصی ایرانی به نام شرق در سال 1329 هجری شمسی تأسیس گردید. پس از آن تا سال 1343 به تدریج هفت شرکت بیمه خصوصی دیگر به نامهای آریا- پارس- ملی- آسیا- البرز- البرز امید و ساختمان و کار به ترتیب تأسیس و به فعالیت بیمه پرداختند.
همان‌طور که اشاره شد از سال 1316 کلیه شرکت‌های بیمه موظف گردیدند 25 درصد از امور بیمه‌ای خود را به‌صورت اتکائی اجباری به شرکت بیمه ایران واگذار نمایند. این واگذاری عمدتاً از طریق ارسال لیست‌هایی به نام بردرو که حاوی کلیه اطلاعات راجع به بیمه‌نامه‌های صادره و خسارت‌های پرداخت شده توسط این شرکت‌ها بود انجام می‌گرفت. بدیهی است ارائه اطلاعات به شرکت بیمه رقیب هیچ‌گاه نمی‌توانست مورد رضایت و علاقه شرکت‌های بیمه واگذارنده باشد. از سوی دیگر با افزایش تعداد شرکت‌های بیمه ضرورت اعمال نظارت بیشتر دولت بر این صنعت و تدوین اصول و ضوابط استاندارد برای فعالیت‌های بیمه‌ای به منظور حفظ حقوق بیمه‌گذاران و بیمه‌شدگان احساس می‌گردید. به همین جهت در سال 1350 بیمه مرکزی ایران به منظور تحقق اهداف فوق تأسیس شد. در ماده 1 قانون تأسیس بیمه مرکزی و بیمه‌گری چنین آمده است:
به‌منظور تنظیم و تعمیم و هدایت امر بیمه در ایران و حمایت بیمه‌گذاران و بیمه‌شدگان و صاحب حقوق آن‌ها همچنین به منظور اعمال نظارت دولت بر این فعالیت مؤسسه‌ای به نام بیمه مرکزی ایران طبق مقررات این قانون به صورت شرکت سهامی تأسیس می‌گردد.
این قانون از دو بخش تشکیل شده است: در بخش اول – سازمان- ارکان- تشکیلات- وظایف و نحوه اداره بیمه مرکزی ایران تعیین گردید و در بخش دوم ضوابط مربوط به نحوه تأسیس و فعالیت شرکت‌های بیمه و ادغام و انحلال و ورشکستگی آن‌ها مشخص شده است.